→Servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) ne demektir?
Rahim ağzı yani serviks; rahimin vajinaya açılan en alt noktasıdır. Normal bir hamilelikte rahim ağzı kapalıdır. Rahim ağzının büyüyen bir gebeliği taşıyamayacak kadar güçlü olmaması ve doğum sancıları başlamadan açılması ise servikal yetmezlik (rahim ağzı yetmezliği) olarak adlandırılır.
Servikal yetmezlik tanısı genellikle hastanın daha önceki gebelik veya gebeliklerinde olan problemin sorgulanması sonucu geriye yönelik olarak konan bir tanıdır. Belirgin bir sebep olmaksızın 2. trimesterde yani ikinci 3 ayda (genelde 18-24 haftalar arası) sonlanması genelde servikal yetmezlik tanısı koydurur. Çoğu zaman belirgin bir ağrı çekmeden su kesesinin aniden açılmasını takiben bebeğin ve plasentanın doğması söz konusudur.
Erken Doğum Tehdidi ve erken doğum ile servikal yani rahim ağzı yetmezliğinin ayırımını yapmak zor olabilir. Genelde yetmezliğe bağlı doğumlar 18-24 haftalar arasında olurken, erken doğumlar 26. haftadan sonra görülür. Ayrıca rahim ağzı yetmezliğinde ağrı daha az hissedilirken, erken doğumda kasılmalara bağlı ağrılar daha yoğun olarak hissedilir.
→Erken doğum tehlikesi olan anne adayları nasil takip edilmelidir?
Eskiden teşhis amacıyla gebelik olmayan dönemde rahim ağzındaki açıklığın ölçülmesi kullanılmıştır. Ancak bu yaklaşım yerini ultrason incelemesine bırakmıştır. Gebelik seyri sırasında belirli dönemlerde yapılan vajinal ultrason incelemelerinde rahim ağzı uzunluğunun ölçülmesi ve bebeğin su yani amniyon kesesinin serviks içindeki kanalda oluşturduğu hunileşme ile teşhis konmaktadır.
Tabii ki, bu seri ultrason ölçümleri, hikayesinde yukarıda anlatılan şekilde; ağrısız, 18-24 haftalar arasında doğum olması önemlidir. Ancak hiçbir risk faktörü olmadan da servikal yetmezlik olabileceği unutulmamalıdır.
Önceki zor doğumlar ya da geç düşükler ile 2.5 aylıktan sonra yapılan kürtajlar rahim ağzında zedelenmeye neden olabilmektedir. Daha nadiren doğumsal anomaliler de servikal yetmezliğe neden olabilir.
Servikal yetmezliğin tedavisi cerrahidir. Serklaj (cerclage) adı verilen bir işlem ile rahim ağzı gebelik sonuna kadar kapalı tutulabilir. Burada rahim ağzını çevreleyen bir dikiş geçilerek bağlanır ve serviks torba ağzı gibi büzülür.
→Rahim Ağzı Yetmezliği (servikal yetmezlik, rahim ağzı dikişi)
Bilinen ve tanısı konmuş servikal yetmezlik varlığında ya da normal kontrollerde servikal yetmezliği düşündüren bulgular saptandığında serklaj konması planlanır.
→Rahim ağzı yetmezliğinde (servikal yetmezlik), Kaç tür serklaj uygulaması vardır?
Serklaj acil ya da koruyucu olarak 2 grupta incelenebilir.
- Gebeliğin 28. haftasından önce ve doğumun henüz başlamadığı durumlarda yapılan muayenede rahim ağzında açılma ve incelme saptanması
- Daha önceden erken doğum öyküsü olan gebelerde vajinal utrasonografide serviks uzunluğunun 2 ya da 2.5 cm ya da daha kısa olarak saptanması ya da hunileşme diye tabir edilen bebeğin su kesesinin rahim ağzı kanalına doğru uzanması)
Acil serklaj durum saptandığı anda yapılmalıdır. Koruyucu serklaj serjklaj ise genellikle gebeliğin 13-14. haftalarında yapılır.
İşlemden önce gebelik yaşı, bebeğin canlı olduğu ve herhangi bir anomalisinin olmadığının ultrason ile tespiti şarttır. Yine işlem öncesi var olan vajinal enfeksiyonlar ile idrar yolları enfeksiyonları mutlaka tedavi edilmelidir.
→Rahim ağzı yetmezliğinde (servikal yetmezlik), Serklajın yapılmaması gereken durumlar nelerdir?
- Belli aralıklarla doğum kasılmalarının olması ve bunun sancı ya da ağrı olarak hissedilmesi
- Rahim içinden belirgin kanama olması
- Bebeğin su kesesinde ya da rahim içinde iltihap olması
- Bebekte yaşama ihtimali olmayan anormallik saptanması
→Rahim ağzı yetmezliğinde (servikal yetmezlik), serklaj işlemi nasıl yapılır?
Rahim ağzına serklaj konulması genel anestezi altında yapılan bir işlemdir. İşlem sırasında verilen genel anestezi bebek açısından yüksek risk taşımaz. İşlem genelde 5-10 dakika kadar sürer. Vajina ve serviksin antiseptik sıvılarla temizlenmesinden sonra bant şeklindeki özel dikiş ipliği rahim ağzının rahim ile birleştiği en yakın noktadan çepeçevre geçirilerek sıkıca bağlanır. Bu şekilde rahim ağzı torba şeklinde büzülmüş olur.
Serklajın bir kaç değişik türü olmakla birlikte en sık kullanılan teknik yukarıda anlatılandır ve McDonald usülü serklaj olarak adlandırılır. Rahim kasılmalarını önlemek amacıyla makattan uygulanan fitiller, ağızdan ya da damardan verilen ilaçlar ve antibiotikler uygulanabilir.
İşlem sonrası erken dönemde hafif bir kanama olması normaldir.
Serklaj sütüründen sonra doktorunuz onay verene kadar cinsel ilişkide bulunmak sakıncalıdır.
→Rahim ağzı yetmezliğinde (servikal yetmezlik) serklaj dikişinin etkinliği ne kadardır?
Servikal yetmezlik tanısı kesin ise serkaj konan hastaların %90-95'i gebeliği miada kadar taşıyabilirler.
→Rahim ağzı yetmezliğinde (servikal yetmezlik), Serklaj dikişi ne zaman alınır?
Eğer normal vajinal doğum planlanıyorsa dikiş 37. gebelik haftasında alınır. Genelde dikişin alınmasını takiben çok kısa bir sürede Normal Doğum gerçekleşir.
Sezaryen planlanan doğumlarda ise dikiş sezaryen sonrasında alınır.
Servikal yetmezlik, hamilelik sırasında rahim ağzının normalden erken bir şekilde açılması veya kısalması durumunu ifade eder. Bu durum, rahim ağzının normalde sıkı ve kapalı olması gereken hamilelik sırasında zayıf olması veya açılması durumudur. Servikal yetmezlik genellikle hamileliğin ikinci trimesterinde veya daha ileri dönemlerinde ortaya çıkar ve erken doğum riskini artırabilir. Bu yazıda, servikal yetmezlik hakkında daha fazla bilgi verilecek, nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri ele alınacaktır.
1. Nedenler: Servikal yetmezlik genellikle belirli bir nedenle ortaya çıkmaz, ancak aşağıdaki faktörler bu durumla ilişkilendirilmiştir:
Cerrahi Girişimler: Daha önceki rahim içi işlemler veya rahim ağzı cerrahisi, servikal yetmezlik riskini artırabilir.
Rahim Ağzı Yapısındaki Anomaliler: Rahim ağzının doğuştan gelen yapısal anormallikleri, servikal yetmezlik riskini artırabilir.
Servikal Yaralanmalar: Travmatik doğumlar, düşükler veya diğer nedenlerle meydana gelen servikal yaralanmalar, yetmezlik riskini artırabilir.
İki veya Daha Fazla Gebelik Geçmişi: İki veya daha fazla gebeliği olan kadınlar, servikal yetmezlik açısından daha yüksek bir risk altında olabilir.
2. Belirtiler: Servikal yetmezlik genellikle belirtiler göstermez, bu nedenle teşhis genellikle rutin muayeneler veya hamilelik sırasında yapılan ultrasonografik değerlendirmeler sırasında tesadüfen konulur. Ancak, bazı belirtiler şunları içerebilir:
Rahim Ağzında Yumuşama veya Açılma: Servikal yetmezlikte, rahim ağzı muayenede yumuşak veya açık bir şekilde hissedilebilir.
Vajinal Kanama: Servikal yetmezlik durumunda vajinal kanama, özellikle ikinci trimesterde, bir belirti olabilir.
3. Tanı Yöntemleri: Servikal yetmezlik tanısı genellikle fiziksel muayene ve ultrasonografi ile konulur. Ayrıca, servikal uzunluğun ölçümü veya transvajinal ultrasonografi, bu durumu değerlendirmede kullanılan yaygın yöntemlerdir.
4. Tedavi ve Yönetim: Servikal yetmezlik durumunda tedavi ve yönetim, durumun şiddetine, gebeliğin haftasına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Rahim Ağzı Cerclage: Bu, rahim ağzını kapatmak için cerrahi bir prosedürdür. Genellikle servikal yetmezlik teşhisi konduğunda veya önceki gebeliklerde erken doğum riski yaşayan kadınlara uygulanır.
Yatak Istirahati: Özellikle erken teşhis durumunda, doktorlar yatak istirahati önerebilir.
Progesteron Tedavisi: Progesteron hormonu kullanımı, rahim ağzını kapatma ve gebeliği koruma amacıyla önerilebilir.
Düzenli Kontroller: Gebeliği takip etmek ve servikal durumu değerlendirmek için düzenli muayeneler ve ultrasonografi yapılabilir.
5. Komplikasyonlar: Servikal yetmezlik, özellikle tedavi edilmezse, erken doğum ve düşük riskini artırabilir. Bu durumun yönetimi, bu komplikasyonları önlemeyi amaçlar.
6. Önleme: Servikal yetmezliği tamamen önlemek her zaman mümkün olmayabilir, ancak risk faktörlerini azaltmak ve düzenli prenatal bakım almak önemlidir. Riskli gebelik öyküsü olan kadınlar, özellikle doktor önerisiyle daha sık takip edilmelidir.
Sonuç olarak: Servikal yetmezlik, hamileliğin ikinci trimesterinde veya daha ileri dönemlerinde ortaya çıkabilen bir durumdur. Tanı ve tedavi, durumun şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Erken tanı ve uygun tedavi ile servikal yetmezlikle ilişkili komplikasyonların önlenmesi mümkündür. Hamile kadınların düzenli prenatal bakım almaları, doktor önerilerine uymaları ve belirtileri hemen rapor etmeleri, sağlıklı bir gebelik süreci geçirmelerine yardımcı olabilir.
Gelen sorular: Rahim ağzı yetmezliği nasıl teşhis edilir?, Rahim ağzı yetmezlğinde rahim ağzına dikiş mi atılır?, Serklaj McDonald ameliyatı rahim ağzı yetmezliğinde mi yapılır?
