İLETİŞİM ve ADRES:

0216 386 37 50 
0543 386 37 50

KÜÇÜKBAKKALKÖY MAH, EFE SOK, NO:6

ATAŞEHİR İSTANBUL

İNFERTİLİTE (BEBEK SAHİBİ OLAMAMA)

→İnfertilite (bebek sahibi olamama) nasıl tanımlanır? Nüfusun ne kadarını etkiler?

1 yıl korunmadan ilişkide bulunup gebe kalamayan çiftler infertil kabul edilebilir. Sıklığı % 10-15 civarındadır. Gebe kalmaya çalışan çiftler üzerinde yapılan çalışmalar, bunların % 75’inin 6 ay içinde, % 90’ının 1 yıl içinde gebe kaldığını gösterir. 1 yıl içinde gebe kalmayanların % 3-5’i ise bir sonraki yıl içinde kendiliğinden gebe kalır.

→Kadınlar hangi yaş aralığında gebe kalabilmek açısından en yüksek şansa sahiplerdir?

20-24 yaşları arasında bu ihtimal en yüksek düzeydedir. Bu yaş aralığında 1 yılın sonunda sadece % 15 çiftte gebelik oluşmaz. Bu gebelik oluşmama durumu 30-35 yaşlarında % 37’ye, 35-39 yaşlarında ise % 48’e kadar çıkar.

→Yaşın artmasıyla gebe kalma ihtimalinin azalmasının nedeni nedir?

Anovulasyon yani yumurtlama olmaması, endometriozis hastalığının artması, rahim ve yumurtalıkları ilgilendiren iltihabi hastalıkları geçirme ihtimalinin artması, çevresel zararlı etkilerle karşılaşma ihtimalinin artması ve yaşlanmanın yumurta kalitesini bozması nedeniyle kadın yaşı ilerledikçe gebe kalmakta zorluklar yaşanmaktadır.

→İnfertilite yani bebek sahibi olamamanın ana nedenleri nelerdir?

Erkek faktörü % 40, rahim ağzı faktörü % 10-25, endometriozis başta olmak üzere peritoneal (karın zarı) faktörü ve tüp (rahim kanalı) faktörü %30-50.

 

→Çikolata Kisti, endometrioma kısırlığa (infertilite, bebek sahibi olamama) neden olur mu?

→Açıklanamayan infertilite yani bebek sahibi olamama nedir? Ne sıklıkta görülür?

Tam bir araştırmadan sonra tüm bebek sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık % 5-15’inde bugünkü bilimsel bilgiler ve teknolojik imkanlarla bir neden bulunamaz. Buna açıklanamayan infertilite denir. Açıklanamayan infertilite vakalarının % 60’ı 3 yıl içinde gebe kalır.

→Primer (birincil) ve sekonder (ikincil) infertilite (bebek sahibi olamama) arasındaki fark nedir?

Primer infertilite, bir kadının 1 yıl korunmadan ilişkide bulunmasına rağmen hiç gebe kalamamasıdır. Sekonder infertilite, kanıtlanmış bir gebelik öyküsü (ölü doğum, dış gebelik, düşük) olmasına rağmen, 1 yıl korunmadan ilişkide bulunmasına rağmen gebe kalamamaktır.

→İnfertil (bebeği olmayan) çiftlerden kadının değerlendirilmesinde neler yapılmalıdır?

Sorun infertilite yani bebek sahibi olamama olsa bile, genel kadın sağlığı açısından detaylı bir Jinekolojik Muayene ,  Smear (Rahim ağzı kanser tarama) testi , Jinekolojik Ultrason  ve bulunan ek soruna uygun muayene ve tetkik yöntemleri mutlaka uygulanmalıdır. İnfertilite nedeniyle başvuran, ama bu sayede önemli kadın sağlığı problemi olan hastalarla karşılaşılabilmektedir.

Adet dönemine göre estradiol (E2), progesteron, FSH, LH, progesteron, prolaktin ve gerekirse T3, T4 ve TSH gibi tiroid testleri ve gerekirse diğer hormonal testler istenir.

 

→Tiroid hastalıkları, hipotiroidi, hipertiroidi, guatr, iç guatr, dış guatr ve kısırlık 

Yumurtlama günlerine denk gelmesi beklenen her iki adetin tam ortasındaki günlerde seri vajinal ultrasonografi yapılarak yumurta gelşimi ve çatlaması incelenebilir.

→Bebeği olmayan kadının (infertil kadın) değerlendirilmesi açısından eskiden yapılan, ama artık günümüzde çok fazla tercih edilmeyen testler var mıdır?

Evet. Bunlar arasında postkoital test ve adetin 21. günü endometrial biopsi alınarak yumurtlama olup olmadığının tesbit edilmesi yer alır. Postkoital testte 2 günlük cinsel perhizden sonra gece geç saatlerde veya sabah erken saatlerde ilişkide bulunulması tavsiye edilir. İlişkiden ortalama 4-6 saat sonra rahim ağzındaki akıntıdan ve vajina arka duvarından örnek alınarak mikroskopta hareketli sperm aranır. Ancak yıllar içinde bu testi yapmanın belirgin bir yararı görülmediğinden terk edilmiştir.

→Bebeği olmayan (infertil) erkek değerlendirmesinde anormal semen veya meni değerlendirmesinde ilk basamak ne olmalıdır?

Başlangıçta bir anormallik bulunursa, semen analizinin tekrarlanmasında yarar vardır. Çünkü aynı kişiden alınan semen örnekleri arasında büyük farklılıklar olabilir. Spermin 70-90 gün süren uzun olgunlaşma süreci nedeniyle; ateşli ya da viral hastalık, çevresel zararlı etkenlere maruziyet, aşırı alkol ve sigara gibi olaylar semende birkaç ay sürebilen çarpıcı değişikliklere nden olabilir. Aynı şekilde, herhangi bir tedavinin fark edilebilir bir etkisinin olması için 2-3 ay beklemek gerekeceği de hatırlanmalıdır.

→Semen (meni) analizinde (spermogram) normallik kriterleri nelerdir?

Semen 2-5 günlük cinsel perhiz sonrasında alınmalıdır. Oda ısısına yakın ortamda 1 saat içinde değerlendirmeye alınmalıdır. Hacim (2-6 ml, viskozite (1 saat içinde likefaksiyon yani cıvıklaşma olmalı), pH (7-8), sayı (ml’de 20 milyondan fazla olmalı), motilite yani hareket (% 50’den fazla), normal morfoloji yani şekil (WHO kriterlerine göre % 60’dan fazla, bu oran Kruger kriterlerine göre yapılırsa daha düşüktür)

→İnfertil bebeği olmayan çiftlerde hastanın öyküsündeki hangi noktalar tubal faktör yani tüp tıkanıklığını düşündürür?

Daha önceden geçirilmiş Dış gebelik , tüpleri ilgilendiren ameliyat, problemli apendisit ameliyatı, tüberküloz, rahim içi araç (spiral) kullanımı, problemli düşük veya Kürtaj , cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü. Ancak yine de yukarıdaki sorunlar olmasa bile tubal faktör olabilir.

→İnfertil bebeği olmayan çiftlerde tubal faktör (tüp=kanal tıkanıklığı) nasıl değerlendirilir?

Histerosalpingografi (HSG=ilaçlı rahim filmi) tüplerin açıklığını görmek için kullanılır. Burada radyoopak yani röntgen filminde beyaz görülen bir madde rahim ağzından basınçlı bir şekilde verilirken karın alt bölgesinin filmleri çekilir. Bu metodla boyanın tüplerden geçip geçmediği, tüp (kanal) bozuklukları ve rahim içi yapı hakkında bilgi elde edilir. 

→İlaçlı rahim filmi, Histerosalpingografi (HSG) hangi durumlarda gerekir?

 

→Ayrıca laparoskopi sırasında verilen boyanın tüplerden geçip geçmediği kontrol edilebilir. Yine SİS (salin infüzyon sonografi) ya da sulu ultrason denilen yöntemle rahim içine serum fizyolojik verilirken yapılan ultrasonda verilen serumun tüplerden geçip geçmediği gözlenir.

→Hastanın öyküsündeki hangi noktalar yumurtlama olduğunu gösterir?

Düzenli aralarla adet olması, mittelschmerz denen iki adet arasının tam ortasına denk gelen günlerde yumurtlama sırasında karın alt bölgesinde hafif ağrı ve hassasiyet olması ve yine bu günlerde berrak sünen bir vajinal akıntı olması, molimina semptomları denen memelerde hassasiyet,  hafif  Dismenore ( Ağrılı Adet )  olması yumurtlama olduğunu düşündüren bulgulardır.

→Laparoskopi  (göbekten 1 cm’lik bir delikten girilerek ışıklı bir alet yardımıyla rahim ve yumurtalıların gözlenmesi) ve Histeroskopi  (rahim ağzından ışıklı bir aletle girilerek rahmin içinin gözlenmesi) her vakada yapılmalı mıdır?

Laparoskopi  ve Histeroskopi seçilmiş vakalarda uygulanan yöntemler olup, her vakada yapılmaları gerekmeyebilir.

→Hafif endometriozisi olan infertil bebeği olmayan çiftlerde tedavi seçeneği nedir?

Bu konu tartışmalıdır. Bir grup bunların kendiliğinden gebe kalma ihtimali olduğundan beklemeyi uygun görürler. Başka bir görüşe göre ise laparoskopide görülen hafif Endometriozis  odaklarının yok edilmesi gerekir. Yine bu hastalara yumurtlama ve aşılama tedavisi de yapılabilir.

→İnfertil bebeği olmayan çiftlerde orta ve ağır Endometriozis te tedavi nasıl olmalıdır?

Bu grup hastada gebelik olasılığı daha düşük olduğundan hastanın kişisel durumuna göre ilaç tedavisi, cerrahi tedavi veya aşılama veya tüp bebek düşünülebilir.

→Tüpleri (kanalları) açık olan veya açık olduğu düşünülen infertil bebeği olmayan kadınlarda ilk seçenek tedavi nedir?

Bu grup hastalarda ağızdan alınan klomifen veya gonadotropin isimli ilaçlar kullanılarak yumurtlamanın uyarılması ve duruma göre çatlatma iğnesi (koryonik gonadotropin) kullanıldıktan sonra ilişkide bulunulması veya inseminasyon (aşılama) yapılabilir.

→İnseminasyon (aşılama) nedir?

Normalde cinsel ilişkide spermler üst vajina bölgesine dökülürler. İnseminasyon yani aşılamada ise masturbasyonla erkek eşten alınan spermler arasından özel yöntemlerle seçilen hareketli ve sağlıklı spermler direkt olarak ince bir alet yardımıyla rahim içine verilir.

İnfertilite (Kısırlık): Nedenleri, Teşhisi ve Tedavi Seçenekleri

İnfertilite, bir çiftin düzenli cinsel ilişkiye girmesine rağmen bir yıl boyunca gebelik elde edememesi durumunu tanımlar. Bu durum, hem kadın hem de erkek faktörlerinden kaynaklanabilir ve çiftler üzerinde duygusal ve fiziksel bir yük oluşturabilir. Bu yazıda, infertiliteye neden olan faktörleri, teşhis yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini inceleyeceğiz.

1. İnfertilite Nedir?

• a. Tanım: İnfertilite, bir çiftin düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl boyunca gebelik elde edememesi durumunu ifade eder. Bu süre, 35 yaşın üzerindeki çiftlerde altı aya düşebilir.

• b. Yaygınlık: Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, dünya genelinde çiftlerin yaklaşık %15'i infertilite sorunuyla karşılaşmaktadır.

2. İnfertilite Nedenleri:

• a. Kadın Faktörleri:

  • 1. Ovülasyon Bozuklukları: Yumurta salınımının düzensiz veya olmaması.

  • 2. Tüplerin Tıkalı Olması: Yumurtanın spermle buluşmasını engelleyen bir durum.

  • 3. Endometriozis: Rahim iç tabakasının dışında büyüyen doku.

  • 4. Polikistik Over Sendromu (PCOS): Hormonal dengesizliklere neden olan bir durum.

• b. Erkek Faktörleri:

  • 1. Sperm Üretiminde Sorunlar: Yetersiz sperm üretimi veya sperm kalitesinde düşüklük.

  • 2. Sperm Taşıma Sorunları: Sperm taşıyan tüplerde tıkanıklık.

  • 3. Varikosel: Testis damarlarında genişleme.

  • 4. Hormonal Sorunlar: Hormonal dengesizliklere bağlı sperm üretiminde azalma.

• c. Ortak Faktörler:

  • 1. Yaş: Kadın ve erkek yaşlandıkça üreme kapasiteleri azalabilir.

  • 2. Stres ve Duygusal Faktörler: Stres, hormonal dengeyi etkileyerek infertiliteyi artırabilir.

  • 3. Aşırı Egzersiz veya Aşırı Zayıflık: Hormonal dengesizliklere neden olabilir.

  • 4. Sigara ve Alkol Kullanımı: İnfertilite riskini artırabilir.

3. İnfertilite Teşhisi:

• a. Anamnez ve Fizik Muayene: Sağlık uzmanı, çiftin tıbbi geçmişi ve yaşam tarzını inceleyerek olası nedenleri belirlemeye çalışır.

• b. Ovülasyon Testleri: Kadında düzenli ovülasyon olup olmadığını belirlemek için kullanılır.

• c. Sperm Analizi: Erkek partnerin sperm kalitesi, sayısı ve hareketliliği değerlendirilir.

• d. Görüntüleme Testleri: Ultrasonografi, rahim ve tüplerin durumunu incelemek için kullanılabilir.

• e. Hormon Testleri: Hormonal dengesizlikleri belirlemek için kan testleri yapılabilir.

• f. Laparoskopi ve Histerosalpingografi: Tüplerin durumunu değerlendirmek için kullanılan görüntüleme teknikleri.

4. İnfertilite Tedavi Seçenekleri:

• a. Ovülasyon İlaçları: Ovülasyon bozuklukları olan kadınlar için hormonal ilaçlar kullanılabilir.

• b. Intrauterin İnseminasyon (IUI): Sperm, özel bir işlemle doğrudan rahime yerleştirilir.

• c. Tüp Bebek (IVF): Yumurta ve sperm laboratuvar ortamında birleştirilir ve oluşan embriyo rahime yerleştirilir.

• d. Cerrahi Müdahaleler: Tüplerin açılması veya endometriozis dokusunun çıkarılması gibi cerrahi işlemler.

• e. Donor Sperma veya Yumurta Kullanımı: Eğer sperm veya yumurta üretiminde sorun varsa, donör materyali kullanılabilir.

• f. Taşıyıcı Anne (Gestasyonel Taşıyıcılık): Anne adayının rahminde gebeliği taşıyacak başka bir kadın kullanılabilir.

5. Duygusal ve Psikolojik Destek:

• a. Danışmanlık ve Destek Grupları: İnfertilite tedavisi gören çiftlere duygusal destek sağlayan danışmanlık ve destek grupları önemlidir.

• b. Stres Yönetimi: Stresin azaltılması, hormonal dengeyi düzeltebilir ve tedavi başarısını artırabilir.

6. Önlemler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

• a. Sağlıklı Beslenme: Dengeli bir diyet, üreme sağlığını destekleyebilir.

• b. Sigara ve Alkol Kullanımının Sınırlandırılması: Bu alışkanlıkların bırakılması, infertilite riskini azaltabilir.

• c. Sağlıklı Kiloda Kalma: Aşırı kilo veya zayıflık, hormonal dengesizliklere neden olabilir.

• d. Düzenli Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite, üreme sağlığını olumlu yönde etkileyebilir.

7. Sonuç: İnfertiliteyle Başa Çıkma ve Umut:

İnfertilite, çiftler üzerinde büyük bir duygusal yük oluşturan bir durumdur. Ancak modern tıp, birçok çiftin ebeveyn olmalarına yardımcı olacak çeşitli tedavi seçenekleri sunmaktadır. Her çiftin durumu farklıdır, bu nedenle tedavi planı bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmalıdır. İnfertiliteyle başa çıkarken, çiftler birbirlerine destek olmalı, duygusal ve psikolojik sağlıklarına özen göstermeli ve profesyonel yardım almalıdır. Unutulmamalıdır ki, birçok çift, uygun tedavi ile sağlıklı bir gebelik elde edebilir ve ailelerini kurabilir.

Gelen Sorular: Kısırlık infertilite ne demektir?, Kısır veya infertil çiftler bebek sahibi olamazlar mı?, Kısırlık infertilitenin sebepleri nelerdir, hangi testler yapılır?, Kısırlık infertilitenin teşhis ve tedavisi nasıl yapılır?, Aşılama inseminasyon, tüp bebek hangi infertilite kısırlık durumlarında yapılr?