→Tüp bebek tedavisi aşamaları nelerdir?, Tüp bebek tedavisi nasıl yapılır?
→Tüp bebek ne demektir?
Kadın yumurtalarının dış ortama alınıp, laboratuarda sperm ile buluşturulması işlemine genel olarak tüp bebek denir.
→Tüp bebek tedavisinde; İnVitro Fertilizasyon ve Embriyo Transferi (İVF-ET) ne demektir?
Kadın yumurtalarının dış ortama alınmasından sonra her bir yumurtanın etrafına 50-100 bin sperm konarak döllenme işleminin sağlanmasına invitro fertilizasyon (İVF ya da genel anlamıyla tüp bebek) denir. Daha sonra (yumurtaların toplanmasından 2-5 gün sonra) oluşan embriyonun (insan taslağı) rahmin içine yerleştirilmesine embriyo transferi (ET) denir.
→Tüp bebek tedavisinde; Mikroinjeksiyon ya da ICSI (İntrasitoplazmik sperm injeksiyonu) ne demektir?
Toplanan ve laboratuar ortamına alınan her bir yumurtanın içine kıl kadar ince bir iğne ile tek bir spermin enjekte edilmesi yöntemine ICSI veya mikroinjeksiyon denir. Daha sonra oluşan embriyo ET işlemine tabii tutulur.
→Günümüzde, tüp bebek tedavisinde; IVF mi yoksa mikroenjeksiyon yöntemi mi daha fazla kullanılmaktadır?
Mikroenjeksiyon yani ICSI yöntemi daha fazla kullanılmaktadır.
→İnfertil yani bebeği olmayan çiftlerde tüp bebek yapılması gereken durumlar nelerdir?
E) İmmunolojik yani bağışıklık sistemiyle ilgili problemler
F) Standard tedaviye cevap vermeyen açıklanamayan (idiopatik) infertilite vakaları
G) Standard tedaviye cevap vermeyen yumurtalıkla ilgili bozuklukları (yumurtlamama vb) ve Polikistik Over Sendromu
H) Genetik yani kalıtımla ilgili bozukluklar
İ) Uterus yani rahimle ilgili problemler
→Yukarıda bahsedilen tüp bebek öncesi uygulanması önerilen standard tedavi ne demektir?
→Kadının yaşına ve birtakım başka faktörlere bağlı olarak değişen sayıda (ortalama 3-6 siklus yani adet dönemi) yumurtama tedavisi + zamanı ayarlanmış cinsel ilişki veya yumurtlama tedavisi + rahim içi aşılama (intrauterin inseminasyon)
→Aşağıda şematik olarak IUI (intrauterin inseminasyon=rahim içi aşılama) görülmektedir.
→Tüplerle ilgili cerrahi tedavi uygulanan infertil bir kadında hangi bulgular varsa, tüp bebek tedavisinde gebelik oranları daha düşüktür?
A) 3 cm’den büyük hidrosalpinks yani tüpün fimbria denen yumurtalığa yakın olan ucunun tıkanması sonucu tüpün içinin sıvı dolu olması. Bu nedenle bu tip hastalarda tüp bebek uygulanacaksa, embriyonun rahme yerleşmesini engelleyebilecek bir durum olduğundan, bu durumdaki tüplerin ameliyatla çıkarılması veya uterusa yakın tarafından bağlanması gerekebilir.
→Laparoskopik hidrosalpinks ameliyatı (laparoskopik salpinjektomi, laparoskopi yöntemi ile işe yaramayan hatta gebeliği engelleyen tüpün rahim kanalının alınması
B) Belirgin fimbrianın yani yumurtayı tüp (rahim kanalı) içine alması gereken yapının olmaması
C) Distal tüp tıkanıklığı sonrası salpingostomi ameliyatı yapılması yani tüpün yumurtalığa yakın ucunun tıkanmasının bir tür ameliyat yöntemiyle açılması
D) İsteğe bağlı tüp ligasyonu yani tüpün kapatılması sonrasında 4 cm’den az tüp uzunluğu olması. Bu durumda ameliyatla tüp açılsa bile şans azdır.
E) Koter kullanılarak yani elektrikle yakılarak yapılan tüp ligasyonundan (bağlanması) sonra tüpün açılması ameliyatı
→Over (yumurtalık) rezervini tahmin ettiren testler nelerdir?
Adet döneminin 2. gününde FSH ve estradiol düzeyleri, AMH (Antimüllerian hormon), inhibin düzeyleri, yine 2. gün yapılan ultrasonda yumurtalıklarda antral follikül denen öncü yumurta sayısının az olması.
→Yumurtalık rezervinin ve kalitesinin tüp bebek tedavisindeki önemi nedir?
→Kalıtsal, genetik bir hastalığı olan çiftte tüp bebekte hangi yöntemler yararlıdır?
Preimplantasyon genetik tanı (PGD) denilen yöntemle transfer edilecek embriyodan alınan bir hücrede genetik testler yapılabilir ve sağlam olan embriyo transfer edilir. Bir başka yöntem de başka bir vericiden (donör) sperm ya da yumurta bağışı yoluyla tüp bebek tedavisi uygulanmasıdır.
→Neden tüp bebek tedavilerinde genellikle çok yumurta (oosit) elde etmek yumurtlamayı arttırıcı (ovulasyon indüksiyonu) ilaçlar kullanılır?
Embriyo transferinden sonra başarılı gebelik oranları 3 embriyoya kadar yerleştirilen embriyo sayısıyla direkt orantılıdır. Ayrıca çok yumurta alınması fazla olan yumurtaların ve embriyoların dondurularak saklanmasını sağlar. Bu da birden fazla tüp bebek tedavisi yapılması gerektiğinde hem riskleri hem de masrafları azaltır.
→Tüp bebek tedavilerinde yumurtlamanın arttırılmasında (ovulasyon indüksiyonu) kullanılan ilaçlar nelerdir?
Klomifen, Gonadotropin salgılatıcı hormon agonisti, Gonadotropin salgılatıcı hormon antagonisti, human menopozal gonadotropin, rekombinant gonadotropin, human koryonik gonadotropin, aromataz inhibitörü gibi
→Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?
Kısa protokolde ortalama 12-14 gün, uzun protokolde ise 20-22 gün sürer. Ultra uzun protokol daha da uzun sürer.
→Tüp bebek tedavisi sırasında tedavi sırasında takip nasıl yapılır?
Takibin esasını vajinal yoldan yapılan ultrason ile yumurtaların büyümesinin değerlendirilmesi oluşturur. Yardımcı olarak kanda hormon düzeylerinin (estradiol=E2) ölçülmesi gerekebilir.
→Tüp bebek tedavisinde yumurta toplanması işlemi nasıl yapılır?
Çoğu zaman anestezi altında vajinal ultrason eşliğinde ultrason probuna takılan bir iğne aracılığıyla yapılır.
→Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi (ET, embryonun rahime yerleştirilmesi) nasıl ve yumurta toplanmasından kaç gün sonra yapılır?
ET sırasında mesanenin dolu olması istenir. ET embryoların rahime yerleştirilmesi demektir. Karın yolundan yapılan ultrason eşliğinde bir katetere yüklenen embriyolar rahim içine verilir.
ET işlemi yumurta toplanmasından sonra; 2-4 hücreliyken 2. günde, 8 hücreliyken 3. günde, compaction dönemindeyken 4. günde veya blasokist dönemindeyken 5. günde yapılabilir.
→Aşağıda 2, 4, 8 hücreli embriyolar görülmektedir.
→Aşağıda görülen blastokisttir.
Transferin kaçıncı gün yapılacağına elde edilen embriyo sayısı ve kalitesine göre karar verilir.
→Tüp bebek tedavisinde transfer (embryoyu rahime yerleştirme) işleminden sonra ilaç kullanılır mı?
Transfer işleminden sonra embriyo implantasyonunu (rahime tutunma) arttırmak için başta progesteron olmak üzere değişik ilaçlar kullanılabilir.
→Tüp bebek tedavisi sonrası gebeliğin oluşup oluşmadığı ne zaman belli olur?
Embriyo yerleştirme işleminden 10-12 gün sonra kanda gebelik testi (Beta HCG) yapılarak gebeliğin oluşup oluşmadığına bakılır.
→Erkeğin menisinde hiç sperm bulunmazsa tüp bebek denenebilir mi?
Erkek menisinde hiç sperm bulunmamasına azospermi denir. Bazı durumlarda TESE, TESA, MESA gibi yöntemlerle testislerden küçük bir ameliyatla sperm bulunmaya çalışılır, bulunursa tüp bebek yapılabilir. Bu erkeklerde Y kromozomunda mikrodelesyon denen bozukluğa neden olan AZF bölgeleri incelenebilir
→Tüp bebek tedavisinde embriyo gelişmesi ve rahime yuvalanması olasılığını arttırmak için neler denenebilir?
Etkinlikleri değişik olabilen assisted hatcing, embriyo glue, ko-kültürler, sperm mıknatısı gibi yöntemler kullanılabilir.
→Yumurtlamayı arttırıcı ilaç kullanmadan tüp bebek yapılabilir mi?
Evet. Özellikle ileri yaş bayanlarda yüksek doz ilaç kullanılmasına rağmen yeterli yumurta gelişmezse, bu yöntem (ilaçsız tüp bebek) denenebilir.
→Tüp bebek tefavisinde adı geçen İnvitro matürasyon ne demektir?
Özellikle polikistik over hastalarında matür yani olgun olmayan yumurta elde edilmesi ihtimali yüksektir. Bu durumda olgun olmayan bu yumurtaların laboratuar ortamında olgunlaştırılması işlemine invitro matürasyon denir.
→Tüp bebek tedavisi sırasından meydana gelebilen OHSS (Ovarian hiperstimulasyon sendromu) ne demektir?
Tüp bebek tedavisi sırasında çok fazla sayıda yumurta gelişmesi neticesinde; yumurtalıkların çok büyümesi, karın ağrısı, karın boşluğunda sıvı birikmesiyle kendini belli eden bir durumdur.
→Tüp bebek ile ilgili bilmek istediklerinizle ilgili bilgilendirici videolar
→Tüp Bebekte Yapay Rahim, Endometrial Kokültür başarı oranınıarttırabilir mi?
→Tüp Bebekte TESA, TESE, MESA, PESA (erkekte testisten sperm alma yöntemleri) ne demektir?
→Tüp Bebek öncesi Hidrosalpinks Tedavisi (salpinjektomi, tüpün çıkarılması ameliyatı)
→Tüp bebekte gebelik aşısı (babaya ait paternal lenfosit aşısı) işe yarar mı?
→Tüp Bebekte IVM (in vitro matürasyon, yumurta olgunlaştırılması) Yöntemi
→Tüp Bebek IMSI yöntemi (Yüksek Mikroskopik Büyütmeyle Seçilmiş Sperm Mikroenjeksiyonu)
→Tüp bebekte anne kanı monositleri ile yapılan gebelik aşısı
→Tüp Bebekte yeni yöntemlerden fizyolojik ICSI (intrasitoplazmik sperm injeksiyonu)
→Mini Tüp Bebek (Mini IVF) tedavisi nasıl yapılır?
→Kişiye özel tüp bebek tedavisi nedir?
→Tüp bebekte embriyo dondurmanın avantajı nedir?
→Myom ve polipler tüp bebek tedavisine engel oluşturur mu?
Tüp Bebek ve Aşılama Tedavileri: Üreme Teknolojisinin Yenilikçi Çözümleri
Giriş
Üreme teknolojisi, kısırlık sorunu yaşayan çiftlere sağladığı yenilikçi çözümlerle gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Tüp bebek (in vitro fertilizasyon - IVF) ve aşılama, çeşitli üreme sorunlarına yönelik etkili tedaviler sunan, bilimsel ve tıbbi gelişmelerle desteklenen yöntemlerdir. Bu makalede, tüp bebek ve aşılama tedavilerinin ne olduğu, nasıl uygulandığı, avantajları ve riskleri, ve bu tedavilerin çiftler için anlamını inceleyeceğiz.
Tüp Bebek (IVF) Nedir?
Tüp bebek, bir çiftin doğal yollarla gebe kalamaması durumunda uygulanan bir üreme teknolojisi yöntemidir. Bu süreç, kadının yumurtalarının laboratuvar ortamında sperm ile döllenmesini ve ardından embriyonun rahime transfer edilmesini içerir. Temel adımları şu şekildedir:
Yumurta Stimülasyonu: Kadının yumurta rezervini artırmak ve birden fazla yumurta üretmesini sağlamak amacıyla hormonal ilaçlar kullanılır.
Yumurta Toplama: Olgunlaşan yumurtalar, bir cerrahi işlem olan folikül aspirasyonu ile alınır.
Sperm Alımı ve Döllenme: Erkekten alınan sperm, laboratuvarda yumurtalarla bir araya getirilir ve döllenme gerçekleşir.
Embriyo Transferi: Başarılı döllenmiş yumurtalardan elde edilen embriyolar, rahime transfer edilir.
Bekleme ve Gebelik Testi: Transferden sonra belirli bir süre beklenir ve ardından gebelik testi yapılır.
Tüp bebek tedavisi, çeşitli üreme sorunlarına çözüm sunabilen, başarı oranları giderek artan bir teknolojidir.
Aşılama Nedir?
Aşılama, spermin kadının rahmine yerleştirildiği doğal bir üreme teknolojisi yöntemidir. Bu süreç, kadının yumurtalıklarından bir veya daha fazla yumurta üretmesi, sperm örneklerinin alınması ve bu sperm örneklerinin, doğrudan rahime yerleştirilmesini içerir. Aşılama tedavisi, çeşitli durumlar için uygundur, özellikle de sperm kalitesi bir miktar düşükse veya çiftin doğal yollarla gebe kalamaması durumunda.
Avantajları ve Riskleri
Her iki tedavi yöntemi de çiftlere çeşitli avantajlar sunmaktadır:
Tüp Bebek (IVF) Avantajları:
Çeşitli üreme sorunlarına yönelik etkili bir çözüm sunar.
Birden fazla yumurta kullanılarak çiftin hamilelik şansını artırır.
Genetik bozuklukları tespit etmek için embriyo testi yapma olanağı sunar.
Kadının rahmindeki sorunlara bağlı çiftlere çözüm sunabilir.
Tüp Bebek (IVF) Riskleri:
Çoklu gebelik riski vardır.
Hormonal ilaç kullanımına bağlı yan etkiler ortaya çıkabilir.
Yumurta toplama işlemi bazen enfeksiyona neden olabilir.
Gebelik komplikasyonları riski artabilir.
Aşılama Avantajları:
Doğal bir üreme yöntemidir.
Düşük maliyetli bir tedavi seçeneğidir.
Doğal yolla gebe kalamayan çiftlere çözüm sunabilir.
Daha düşük risk profiline sahiptir.
Aşılama Riskleri:
Çiftin doğal yolla gebe kalamaması durumunda etkili olmayabilir.
Çiftin yaşına bağlı olarak başarı oranları düşebilir.
Enfeksiyon riski vardır.
Çoklu gebelik riski mevcuttur.
Çiftler, tedavi seçeneklerini ve bu tedavilerin risklerini dikkatlice değerlendirmeli ve uzman sağlık profesyonelleri ile işbirliği içinde olmalıdır.
Sonuç
Tüp bebek ve aşılama tedavileri, çiftlere kısırlık sorunlarıyla başa çıkma ve ailelerini kurma şansı sunan etkili üreme teknolojisi yöntemleridir. Bu tedaviler, çeşitli durumlar ve ihtiyaçlar için uygundur ve çiftlerin bireysel sağlık durumlarına göre kişiselleştirilebilir. Ancak, her iki tedavi yöntemi de riskler içermektedir ve bu nedenle uzman sağlık profesyonelleri tarafından dikkatle değerlendirilmelidir. Tedavi sürecinde çiftlere duygusal ve psikolojik destek de sağlanmalıdır, çünkü üreme teknolojisi süreci sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda duygusal ve psikolojik sağlığı da etkileyebilir.
Gelen sorular: Tüp bebek zor mudur?, Tüp bebek ile ICSI mikroenjeksiyon arasında ne fark var?, Hangi durumlarda tüp bebek tedavisi gerekir?, Hidrosalpinks tüp bebeğe engel oluşturur mu?, AMH anti müllerian hormon düzeyi düşükse, tüp bebek başarı oranı düşer mi?, Hangi durumlarda over rezervinin kötü olması beklenir?, ET (embryo transferi) embryonun rahime yerleştirilmesi işlemi yumurta toplanmasından (OPU) kaç gün sonra yapılır?, Erkekte menide hiç sperm yoksa tüp bebek yapılabilir mi?
