Rahim içindeki bebek ile anne arasındaki besin ve oksijen transferini sağlayan plasentanın, bebeğin doğumundan önce rahim duvarından ayrılmasıdır. Ablatio plasenta, dekolman plasenta, plasental ablasyon, abruptio plasenta da denir. Yaklaşık 90-200 doğumda bir görülür ve oluştuğunda anne ve bebek açısından hayati riskler taşır.
→Ablasyo plasenta neden olur?
Normal doğum eyleminde bebek doğuncaya kadar plasenta yerinden ayrılmaz. Ablasyo plasentada bir şekilde plasenta ile rahim duvarı arasında kanama olur. Kanama devam ederken plasenta ile rahim duvarını birbirinden ayırır. Annede kanamaya bağlı olarak dolaşımsal sorunlar oluşur. Bebek, anne tarafından plasenta aracılığı ile karşılanan beslenme ve oksijenlenmesi bozulduğu için dakikalar içerisinde kötüleşir.
→Ablasyo plasentada risk faktörleri nelerdir?
Hiçbir risk faktörü bulunmayan gebelikler de olabilir. Kimde ve ne zaman oluşacağı belli olmayan bir durumdur. Ama bazı durumlarda ablasyo riski artmıştır.
Hızlı bir şekilde amniyon sıvının boşalması (gebelik kesesinin kendiliğinden veya doktor tarafından açılması sırasında)
→Ablasyo plasentada yakınmalar ve bulgular:
Ablasyo plasentanın bulguları ayrılan plasenta dokusunun miktarına bağlıdır. Örneğin plasentadaki ayrılma miktarı %30'u aşmamışsa herhangi bir bulgu olmayabilir. Genellikle;
Vaginal kanama
Rahimde sertleşme ve hassasiyet
Şiddetli karın ağrısı
Bebek kalp seslerinde yavaşlama (bradikardi),
Annede hipotansiyon ve şok bulguları ablasyo plasentada gözlenen yakınmalarıdır.
→Ablasyo plasenta teşhisi
Ablasyo plasenta tanısı genel olarak hasta bulgularına dayalıdır. Şiddetli karın ağrısı ile birlikte koyu vişne çürüğü vaginal kanama olan hasta tipiktir. Ancak yine de her hastada aynı bulgular olmayabilir. Yapılan ultrasonda plasenta arkasındaki kan göllenmesi veya pıhtısı (hematom) izlenmesi ile tanı kesinleşir. Ablasyo plasenta tanısı konmuş hastanın tam kan sayımı ile kan kaybının derecesi saptanır. Ablasyolu hastanın pıhtılaşma mekanizmalarında olabilecek değişiklikler de pıhtılaşma testleri ile kontrol edilir. Genel olarak pıhtılaşma zamanı uzamıştır. Bebek kontrol edildiğinde orta derecede veya daha şiddetli distres (sıkıntı) söz konusudur. Bebekte sıkıntı stress ya da distress yani kalp atışlarında sıkıntı olup olmadığı NST (Non stress test) ile değerlendirilir.
→NST (non stress test) nedir?
→Ablasyo plasentada takip ve tedavi
Ablasyo plasenta acil müdahale gerektiren bir gebelik hastalığıdır. Bebek ve anne hayatı tehlike altındadır. Ablasyo tanısı konan hasta hastanede takip edilir. Annenin damar yolu açılarak damardan sıvı takviyesine başlanırken hastadan hızlı bir şekilde gerekli olan laboratuar testleri istenerek (tam kan sayımı, tam idrar tahlili, kanama ve pıhtılaşma zamanı, fibrinojen ve fibrin yıkım ürünleri) hastalığın şiddeti ve annenin durumu değerlendirilir. En az iki ünite kan istemi yapılır ve ihtiyaç halinde kullanılmak üzere hazırda bekletilir. Annede bir iç kanama olduğu için takip eden süreçte şok gelişebilir. Bu nedenle annenin yaşamsal verileri; tansiyon, nabız ve saatlik idrar çıkışı sıkı bir şekilde takibe alınır. Aynı şekilde bebeğin anne karnındaki durumu fetal monitör ile değerlendirilir. Bebek kalp atımlarından bebeğin durumu izlenir.
Gebeliğin sonlandırılması anne ve bebeğin sağlık durumlarına göre planlanır. Genellikle gebelik acil Sezaryen le sonlandırılır. Nadiren, bebek ve annenin durumu iyiyse, ablasyo miktarı çok az ve kanama durmuşsa ve doğum ağrıları yoksa herhangi bir şey yapılmadan izlemde tutulur. Bebek ve anne iyi, doğum sancıları varsa Normal Doğum denenebilir. Ablasyo plasentada, erken tanı ve uygun müdahale ile hastalığın daha ciddi sonuçlara yol açmadan önlenmesi mümkün olacaktır. Durumu ciddi olan ablasyo plasenta vakalarında sezaryen operasyonu da riskli olabilir. Plasenta arkasına olan kanama sırasında vücuttaki tüm pıhtılaşma ürünleri tüketilebilmektedir. Bu durumda sezaryende de kanama problemleri sıklıkla görülebilmektedir. Bu nedenle gebelik sırasında olabilecek herhangi bir vaginal kanamada geç kalmadan doktora başvurulmalıdır. Böylelikle tanı erken konmakta ve vücutta hastalığın neden olduğu hasarlar oluşmadan gebelik sonlandırılabilmektedir.
Diğer bir anlatımla tekrarlamak gerekirse;
Ablasyo Plasenta: Tanı, Yönetim ve Etkileri
Gebelik süreci, anne ve bebeğin sağlığı açısından oldukça hassas bir dönemdir ve bazı durumlarda istenmeyen komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ablasyo plasenta, gebeliğin ilerleyen aşamalarında meydana gelen ve anne ve bebek için ciddi tehlike oluşturan bir durumdur. Bu makalede, ablasyo plasentanın ne olduğu, tanı ve yönetim süreçleri, etkileri ve alınması gereken önlemler hakkında kapsamlı bir inceleme yapacağız.
Ablasyo Plasenta Nedir?
Ablasyo plasenta, rahim içindeki bebeğin doğumundan önce plasentanın yerinden ayrılması durumudur. Plasenta, anne rahmindeki bebeğin beslenme ve oksijen alışverişi ile atık ürünlerin atılması için hayati önem taşıyan bir yapıdır. Normal doğum eyleminde bebek doğana kadar plasenta yerinden ayrılmaz ve bebeğin yaşamsal fonksiyonlarının devamı için gereklidir. Ancak ablasyo plasenta durumunda, plasenta ile rahim duvarı arasında bir şekilde kanama meydana gelir.
Ablasyo Plasentanın Nedenleri ve Belirtileri
Ablasyo plasentanın nedenleri net bir şekilde bilinmemekle birlikte bazı risk faktörleri ve etkenlerin bu duruma yol açtığı düşünülmektedir. Ablasyo plasenta riskini artıran faktörler şunlardır:
Önceki Gebeliklerde Ablasyo Plasenta Yaşanması: Daha önceki gebeliklerde ablasyo plasenta yaşamış olan kadınlar, bu durumun bir sonraki gebeliklerinde de tekrarlanma riski altındadır.
Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve alkol tüketmek, plasenta dokusunda hasara yol açarak ablasyo plasenta riskini artırır.
Yüksek Tansiyon ve Kan Basıncı Sorunları: Anne adayında yüksek tansiyon ve kan basıncı sorunları, plasentanın rahim duvarından ayrılma riskini artırır.
Fazla Amniyon Sıvısı (Hidramnion): Aşırı amniyon sıvısına sahip olmak, plasentanın rahim duvarından ayrılma riskini artırabilir.
Ablasyo plasentanın belirtileri ve semptomları, hastalığın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Şiddetli karın ağrısı, koyu vişne çürüğüne benzeyen vaginal kanama ve rahim kasılmaları tipik belirtilerdir. Ancak her hastada aynı belirtiler olmayabilir ve bazı durumlarda semptomlar daha hafif veya daha belirsiz olabilir.
III. Ablasyo Plasentanın Tanısı ve Yönetimi
Ablasyo plasenta tanısı, hastanın semptomlarına ve fizik muayenesine dayalı olarak genellikle klinik olarak konulur. Ancak kesin tanı için bazı görüntüleme ve laboratuvar testleri de kullanılır. Ultrasonografi, plasenta arkasındaki kan göllenmesi veya pıhtısı (hematom) izlenmesi ile tanının kesinleşmesine yardımcı olur. Ayrıca, tam kan sayımı ve pıhtılaşma testleri gibi laboratuvar testleri ile hastalığın şiddeti ve kan kaybının derecesi belirlenir.
Ablasyo plasenta acil müdahale gerektiren bir gebelik komplikasyonudur ve bebek ile anne hayatı tehlike altındadır. Bu nedenle, tanısı konan hasta hemen hastanede takip edilir. Tedavi sürecinde, annenin damar yolu açılarak damardan sıvı takviyesine başlanır ve hastadan hızlı bir şekilde gerekli laboratuvar testleri istenerek hastalığın şiddeti ve annenin durumu değerlendirilir. Eğer kan kaybı ciddi ise en az iki ünite kan hazırda bekletilir ve ihtiyaç halinde kullanılır.
Ablasyo Plasentanın Etkileri
Ablasyo plasenta, hem annede hem de bebekte ciddi etkilere yol açabilir. Kanama nedeniyle annede dolaşımsal sorunlar oluşabilir ve hatta şok gelişebilir. Annenin yaşamsal verileri, tansiyon, nabız ve idrar çıkışı gibi parametreler sıkı bir şekilde takip edilir. Aynı şekilde, bebek de etkilenebilir ve bebekte orta derecede veya daha şiddetli sıkıntı (distres) söz konusu olabilir.
Gebeliğin Sonlandırılması
Ablasyo plasenta tanısı konan hasta için, gebeliğin sonlandırılması anne ve bebek sağlık durumlarına göre planlanır. Genellikle gebelik acil durumlarında sezaryenle sonlandırılır. Ancak bebek ve annenin durumu iyiyse, ablasyo miktarı çok az ve kanama durmuşsa ve doğum ağrıları yoksa, bebek normal doğum deneyebilir.
Sonuç olarak, ablasyo plasenta ciddi bir gebelik komplikasyonudur
Gelen sorular: Ablasyo hastalığında plasenta neden erken ayrılır?, Ablasyo plasentada risk faktörleri nelerdir?, Ablasyo plasentada normal vajinal doğum mu, yoksa sezaryen mi tercih edilir?, Gebede şiddetli karın ağrısı ablasyo plasenta belirtisi olabilir mi?, Annede hipertansiyon (preeklamsi-eklampsi) olması, sigara, ileri anne yaşı, fazla doğum, gebelik diabeti; ablasyo riskini arttırır mı?
