→Normal gebelikte tiroid testleri nasıl etkilenir?
TSH (tiroid stimule edici hormon), Serbest T3, Serbest T4 düzeyleri değişmezken, Total T4, Total T3 artar ve Total T3 resin uptake azalır. Bu nedenle hastalık durumunda yanılgıya düşmemek için gebelikte değerleri değişmeyen TSH (tiroid stimule edici hormon), Serbest T3, Serbest T4 düzeylerine bakılmalıdır.
→Normal gebelikte total T4 ve total T3 düzeyi niçin artar?
Bu artış, artan estrojen düzeylerinin tiroid bağlayıcı globulin düzeylerini artırması sonucu oluşur. Oral kontraseptif denilen ağızdan alınan doğum kontrol hapı kullanımında da (Aile Planlaması bölümünde oral kontraseptifler ve diğer gebelikten korunma yöntemlerini bulabilrsiniz) aynı artışlar olabilir. Globulin artışının serbest T3 ve serbest T4 düzeylerine etkisi olmaz.
→Gebelikte hipertirodizm yani tiroid bezinin fazla çalışmasının sıklığı ve bunun en sık sebebi nedir?
Tüm gebeliklerin binde 2’sinde annede hipertiroidizm görülebilir. Bunların önemli bir çoğunluğunda gebelik öncesinde de hipertiroidizm olduğu bilinmektedir. En sık sebepler Graves hastalığı, Mol gebeliği (Üzüm Gebeliği) denen gestasyonel trofoblastik hastalık ve uygun olmayan tiroid ilaç tedavisidir.
→Graves hastalığı nedir? Anne karnındaki bebeği ve yenidoğan ya da süt çocuğunu nasıl etkiler?
Graves hastalığı bağışıklık sistemindeki bozukluğa bağlı olarak gelişen bir hipertirodi yani tiroid bezinin fazla çalışması hastalığıdır. Annede kilo kaybı veya yetersiz kilo alımı, taşikardi yani çarpıntı ve sıcağa karşı tahammülsüzlük olabilir. Serbest T3 ve T4 düzeyleri ile serbest tiroksin indeksi artar, TSH azalır.
Bağışıklık sistemindeki bu bozukluk nedeniyle tedavi verilmezse anne karnındaki bebekte de hipertiroidi gelişebilir. Intrauterin fetal ölüm (anne karnında bebek ölümü), Erken Doğum Tehdidi ve erken doğum, Gelişme Geriliği (intrauterin gelişme geriliği), bebekte guatr (tiroid bezinin büyümesi), egzoftalmus denen göz kürelerinin aşırı derecede dışarı çıkık durumda olmasıyla ilgili klinik durum ortaya çıkabilir. Hastalıktan etkilenmiş bebeklerin düzelmesi doğumda sonra 1-5 ay kadar sürebilir.
→Gebelikte Graves hastalığı için tanısal iyot çalışmaları yapılabilir mi?
Hayır. Bu tür çalışmalar radyoaktif işaretli iyotla yapılır. Radyoaktif iyot plasenta (bebeğin eşi) yoluyla bebeğe geçer ve bebekte hipotiroidi yani tiroid bezinin az çalışmasına neden olabilir.
→Graves hastalığı olan hamileler nasıl tedavi edilir?
Propiltiourasil (PTU) isimli ilaç tedavi başlangıcından 4 hafta sonra hem T4 düzeyini hem de hastalık bulgularını azaltır. Daha sonra başlangıç dozu düşürülür. Çok nadiren ilaçla tevdi başarısız olursa, tiroid bezinin bir kısmının çıkarılması esasına dayanan subtotal tiroidektomi ameliyatı yapılabilir.
→Propiltiourasil (PTU) tedavisinin bebeğe etkileri nedir?
Bebekte geçici olarak hipotiroidiye neden olabilir. Ancak bu etki nedeniyle ilaç kullanımı bırakılmamalıdır. Çünkü tedavisiz kalındığında durum daha ciddidir. Yeni doğan döneminde çocuk doktoruna ve aileye bu konuda bilgi verilmelidir.
→Graves hastalığının tedavisinde kullanılan diğer ilaç nedir? Niçin gebelikte kullanılmaz?
Metimazol. Bu ilaç bebekte aplazia kutis (deri bozuklukları) ve ciddi guatra neden olduğu için kullanılmaz.
Annenin hastalığı (PTU) ile tedavi edilse bile bağışıklık sistemindeki bozukluk nedeniyle bebeklerin %10’unda Graves hastalığı olabilir. Bu nedenle çocuk doktoruna ve aileye bilgi verilir.
→Gebelik Graves hastalığını nasıl etkiler?
Gebeliğin kendisi bağışıklık sistemini baskıladığından gebelik sırasında hastalıkta hafif iyileşme, doğumdan sonra ise hafif alevlenme olabilir.
→Propitiourasil (PTU) ilacı alan anneler emzirebilir mi?
Evet. PTU az miktarda geçebilir. Ancak bebekte ciddi bir probleme yol açmaz.
→Tiroid fırtınası ya da tiroid krizi nedir?
Vücutta yıkım yapan hipermetabolik durumla karakterize bu durum Normal Doğum , Müdahaleli Doğum , veya Sezaryen sırasında ya da bunlardan sonra gelişebilir. Mol gebeliği (Üzüm Gebeliği) denen gestasyonel trofoblastik hastalıkta da tiroid krizi gelişebilir. En çok da tanı ve tedavisi yapılmayan hastalarda görülür.
→Tiroid krizi nasıl tedavi edilir?
Ateş yükselmesi, taşikardi (çarpıntı) ve ciddi dehidratasyon yani vücudun susuz kalmasına yönelik destekleyici tedavi yapılması esastır. PTU, beta blokör ajanlar, steroidler ve iyodinler tedavide kullanılan ilaçlardır.
→Annede hipotiroidizm yani tiroid bezinin az çalışmasının nedenleri nelerdir?
-Hashimoto tiroiditi -Graves hastalığının radyoaktif iyot veya subtotal tiroidektomi ile tedavisi -Graves hastalığı tedavisi için Aşırı doz PTU verilmesi
→Tedavi edilmeyen hipotiroidizm gebelikte ne gibi problemlere yol açabilir?
Gebelikten önceki dönemde belirgin hipotiroidizm genellikle süt hormonu yani prolaktin düzeylerini arttırarak Hiperprolaktinemi (Süt Hormonu Fazlalığı), yumurtlama bozukluğu (anovulasyon) ve İnfertilite (Bebek sahibi olamama) ya neden olabilir.Belirgin hipotiroidisi olan gebelerde Kansızlık (Anemi) , Gebelik ve Hipertansiyon (Preeklampsi), Ablasyo Plasenta (Dekolman), doğum sonrası kanama ve kalp problemleri gelişebilir. Aynı şekilde düşük doğum ağırlığı ve perinatal ölüm görülebilir.
→Hipotiroid anne nasıl tedavi edilir?
Günde 0.10mg tiroid ekstresi veya sintiroid verilir. Duruma göre doz ayarlaması yapılır.
→Hamileyken ya da emzirme döneminde verilen tiroid ekstresinin bebeğe bir zararı olur mu?
Hayır. Belirgin bir yan etki görülmez.
Doğum sonrası (postpartum) tiroidit nedir?
Doğum sonrası % 3-6 vakada başlangıçta hipertiroidizm ve daha sonra hipotiroidizm ile seyreden bir hastalıktır. % 90 kendiliğinden iyileşir. İyileşme döneminde yanlışlıkla depresyon tanısı konabilir. Daha sonraki gebeliklerde de tekrarlayabilir.
→Tiroid hastalıkları, hipotiroidi, hipertiroidi, guatr, iç guatr, dış guatr ve kısırlık
Gebelik ve Tiroid Hastalıkları: Riskler, Semptomlar, Yönetim ve Önleme
Gebelik, bir kadının yaşamındaki en özel ve önemli dönemlerden biridir. Ancak bu süreç, anne adayının ve bebeğinin sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir dizi sağlık sorunu ve riskle de ilişkilendirilebilir. Tiroid hastalıkları, gebelik sırasında dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. Bu makalede, gebelik ve tiroid hastalıkları arasındaki ilişkiyi, tiroid hastalıklarının risklerini, semptomlarını, yönetimini ve önleme yöntemlerini inceleyeceğiz.
Gebelik ve Tiroid Hastalıkları İlişkisi
Tiroid, vücudun metabolizmasını düzenleyen bir bezdir ve tiroid hormonları vücudun birçok işlevini etkiler. Gebelik sırasında, anne adayının tiroid bezi, normalden daha fazla tiroid hormonu üretmelidir çünkü bu hormonlar hem anne hem de bebek için kritik öneme sahiptir. Bu dönemde tiroid sorunları yaşanırsa, hem anne hem de bebek sağlığı riske girebilir.
Gebelik sırasında tiroid hastalıkları şunları içerebilir:
Hipertiroidizm: Bu durumda, tiroid bezi aşırı tiroid hormonu üretir. Hipertiroidizm, anne adayının kalp hızı, kilo kaybı ve sinirlilik gibi semptomlara yol açabilir. Ayrıca erken doğum riskini artırabilir.
Hipotiroidizm: Bu durumda, tiroid bezi yetersiz miktarda tiroid hormonu üretir. Hipotiroidizm, yorgunluk, kilo artışı, depresyon ve cilt sorunları gibi semptomlara neden olabilir. Ayrıca bebekte zeka geriliği riskini artırabilir.
Tiroid Antikorları: Bazı kadınlar, tiroid bezlerine karşı antikorlar geliştirirler. Bu antikorlar, tiroid sorunlarına yol açabilir.
Nodüller: Tiroid bezindeki nodüller, kanser riskini artırabilir ve gebelik sırasında izlenmelidir.
Tiroid Hastalıklarının Riskleri
Gebelik sırasında tiroid hastalıklarının riskleri, hem anne hem de bebek için önemlidir. İşte bu riskler:
Anne Sağlığı Üzerindeki Etkiler: Tiroid hastalıkları, anne adayının enerji seviyelerini etkileyebilir, depresyon riskini artırabilir ve hamilelik komplikasyonlarına yol açabilir.
Düşük Doğum Ağırlığı: Tiroid sorunları, bebekte düşük doğum ağırlığına yol açabilir.
Erken Doğum: Hipertiroidizm, erken doğum riskini artırabilir.
Hipotiroidizm ve Postpartum Depresyon: Hipotiroidizm, annede doğum sonrası depresyon riskini artırabilir.
Tiroid Antikorları ve Otoimmün Hastalıklar: Tiroid antikorlarına sahip kadınlar, otoimmün tiroid hastalıkları riski altındadır.
Tiroid Hastalıklarının Semptomları
Tiroid hastalıklarının semptomları, hipertiroidizm veya hipotiroidizme bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşte bazı yaygın semptomlar:
Hipertiroidizm Semptomları:
Hızlı kalp atışı
Aşırı terleme
İştah artışı
Kiloda ani kayıp
Sinirlilik ve anksiyete
Titreme
İshal
Hipotiroidizm Semptomları:
Yorgunluk
Kilo artışı
Depresyon
Cilt sorunları
Soğuk intoleransı
Kabızlık
Saç dökülmesi
Tiroid Hastalıklarının Yönetimi
Gebelik sırasında tiroid hastalıklarının yönetimi, düzenli doktor kontrolü ve uygun tedaviyi içerir. İşte bazı temel yönetim stratejileri:
Doktor Takibi: Gebelik sırasında düzenli doktor kontrolleri yapmak önemlidir. Tiroid fonksiyon testleri düzenli olarak yapılmalıdır.
İlaç Tedavisi: Hipertiroidizm veya hipotiroidizm tanısı konulursa, doktor tarafından reçete edilen ilaçları düzenli olarak almak önemlidir.
Tiroid Cerrahisi: Nodüller veya tiroid kanseri gibi durumlar söz konusuysa, cerrahi müdahale gerekebilir.
Tiroid Hastalıklarının Önlenmesi
Gebelik sırasında tiroid hastalıklarını önlemek için şunları yapabilirsiniz:
Düzenli Doktor Kontrolleri: Tiroid fonksiyon testlerini düzenli olarak yaptırmak, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
Sağlıklı Beslenme: Tiroid sağlığı için iyot ve selenyum gibi mineralleri içeren bir diyet uygulamak önemlidir.
Stresten Kaçınma: Stres, tiroid hastalıklarını tetikleyebilir. Stresi yönetmek ve azaltmak önemlidir.
Sigara ve Alkol Tüketimini Sınırlama: Sigara ve alkol, tiroid sağlığına zarar verebilir.
Sonuç olarak, gebelik sırasında tiroid hastalıkları, hem anne hem de bebek için önemli riskler taşıyabilir. Ancak bu riskler, düzenli doktor kontrolü, uygun tedavi ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarıyla yönetilebilir ve önlenebilir. Gebelik sürecinde tiroid sağlığını önemsemek, sağlıklı bir hamilelik ve sağlıklı bir bebek için kritik öneme sahiptir. İdeal olarak, her anne adayı, tiroid fonksiyonunu izlemek ve gerektiğinde tedavi almak için bir sağlık profesyoneliyle işbirliği yapmalıdır.
Gelen sorular: Gebelikte tiroid hastalığı ve guatr nasıl tedavi edilir?
