Gebelikte Suyun Erken Gelmesi (Erken Membran Rüptürü, EMR)
İLETİŞİM ve ADRES:
0216 386 37 50 0543 386 37 50
KÜÇÜKBAKKALKÖY MAH, EFE SOK, NO:6
ATAŞEHİR İSTANBUL
Suların Erken Gelmesi (Erken membran rüptürü=EMR)
→Gebelikte suyun erken gelmesi ve erken membran rüptürü ne demektir?
Amnios veya amnion zarı bebeği başta mikroorganizmalar (bakteri virüs protozoa gibi) olmak üzere dış ortamdaki zararlı etkenlerden koruyan ve içindeki amnios sıvısı için depo görevi yapan amnios kesesinin yapı maddesini oluşturur. Bu zar oldukça kalın ve dayanıklı bir yapıya sahiptir. Amnios zarı normalde doğum eyleminde kasılmaların yarattığı gerginlikle ve genellikle serviks belli bir açıklığa ulaştıktan sonra yırtılır ve amnios sıvısı keseden dışarı çıkarak vajinadan boşalmaya başlar.
Bazı durumlarda ise amnios kesesi doğum eylemini başlatmak ya da eylemi hızlandırmak amacıyla doktor tarafından özel bir alet yardımıyla delinerek açılır.
Yüzde 10 gebelikte amnios -amnion zarı henüz doğum eylemi kasılmaları başlamadan önce yırtılır ve anne adayı vajinadan aniden bir sıvı boşaldığını fark eder. Bu duruma erken membran rüptürü (EMR) adı verilir.
→EMR (erken membran rüptürü) yani gebelikte suyun erken gelmesinin sebepleri nelerdir?
EMR’nin nedeni tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak kesenin yırtılmasında iki önemli etken rol oynar. Birinci ve muhtemelen en önemli etken vajina ve servikste var olan enfeksiyonlardır (B grubu streptokok gonokok klamidya ve bakteryal vaginozis gibi). Bu enfeksiyonlar zarın belli bir bölgesini adeta eriterek zayıflatır ve zar bu bölgeden kolaylıkla yırtılır. Bu yüzden anne adayında gebelik esnasında ortaya çıkan ya da öncesinden varolan genital kanal enfeksiyonlarının tedavi edilmesi çok önemlidir.
İkinci bir etken ise amnios zarı üzerine taşıyabileceğinden daha fazla yük binmesidir. İkiz gebelik (Çoğul gebelik) ya da ağır polihidramnios (amnios sıvısının artması) --- Amnion mayi fazlalığı ve azlığı başlığı altında polihidramniosu inceleyebilirsiniz)--- gibi durumlarda zar barındırması gereken sıvı miktarını taşıyacak güçte değildir ve gerginliğin en fazla olduğu bölgede meydana gelen yırtılma sıvının dışarı akmasına yol açar.
→EMR (erken membran rüptürü) yani gebelikte suyun erken gelmesinin tehlikeleri nelerdir?
Amnios kesesinin bütünlüğü bozulduğu andan itibaren iki önemli olay başlar: Vajina ve serviksteki mikroorganizmalar hızla açılan bölgeden içeri girerler. Amnios sıvısı içerik olarak mikroorganizmaların üremesi için çok uygun bir ortam oluşturur. Bu yüzden mikroorganizmalar amnios sıvısı içinde hızla çoğalmaya başlarlar. İkinci önemli olay ise kesenin bütünlüğünün bozulmasının uterus kasılmalarını başlatıcı etkisidir. Kasılmaların hangi mekanizmayla başladığı tam olarak bilinmemesine karşın muhtemelen amnios kesesi açıldığında bol miktarda prostaglandin adlı maddeler açığa çıkmaktadır. Prostaglandinler uterusun kasılması üzerinde güçlü etkileri olan maddelerdir. Mikroorganizmaların çoğalarak başlattıkları enfeksiyon sürecinde ortaya çıkan bol miktarda prostaglandin maddesi de doğum eyleminin başlamasına önemli katkılarda bulunur.
Bu durumda EMR’de özet olarak hem fetus hem de anne adayı enfeksiyon tehlikesiyle ve yine fetus yani bebek Erken Doğum Tehdidi ve erken doğum tehlikesiyle karşı karşıya kalır.
→Erken doğum tehlikesi olan anne adayları nasıl takip edilmelidir?
EMR sonucu ortaya çıkan enfeksiyona koryoamnionit adı verilir. Gebe uterusunun içinde bulunan amnios zarı ve koryon tabakasının enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon bir yandan uterusa ve buradan anne adayının kanına geçerek annede ciddi enfeksiyonlara öte yandan direkt yayılmayla fetusa ve fetusun kanına geçerek fetusta ciddi enfeksiyonlara yolaçabilen bir durumdur. Kesenin açılmasından doğuma kadar geçen süre ne kadar uzunsa fetus ve anne adayında ciddi enfeksiyon gelişme riski o kadar yüksektir. Özellikle gebelik esnasında tedavi edilmemiş vajinit ya da servisit gibi genital kanal enfeksiyonu olan anne adaylarında bu risk daha da yükselir.
EMR esnasında fetusun bulunduğu gebelik haftası çok büyük önem taşır: 36. gebelik haftasından sonra bebeğin tüm organ sistemleri oluşmuş kabul edildiğinden doğum gerçekleştiğinde bebekte enfeksiyon bulguları yoksa bebeğin ciddi problemlerle karşı karşıya kalması beklenmez. Ancak 36. gebelik haftasından önce EMR ve sonrasında doğum gerçekleştiğinde gebelik haftası ne kadar düşükse bebekte doğum sonrası ciddi problemlerin görülme olasılığı artar. Özellikle bebekte enfeksiyon bulguları da varsa bebeğin kaybedilmesine kadar gidebilen durumlar ortaya çıkabilir.
Bazı durumlarda özellikle de sıvının aniden fazla miktarlarda boşaldığı durumlarda hızla akan sıvı bebeğin kordonunu da uterus dışına sürükleyebilir. Uterus dışına çıkan kordon bebeğin başı ya da ters duruyorsa makatı tarafından sıkıştırılabilir. Bu duruma kordon sarkması adı verilir. Özellikle makat gelişlerinde ve daha önce fazla sayıda doğum yapanlarda ortaya çıkan bu durum yarattığı ani fetal distres nedeniyle gerçek bir acil durumdur. Kordon sarkması genellikle doğum eylemi esnasında görülse de kesenin kendiliğinden ya da doktor tarafından açıldığı her durumda ortaya çıkabilir.
→EMR (erken membran rüptürü) yani gebelikte suyun erken gelmesinin belirtileri nelerdir?
EMR gebeliğin herhangi bir döneminde doğum kasılmaları başlamadan önce vajinadan sıvı gelmesi şeklinde belirti verir. Gelen sıvı miktarı damla damla olabileceği gibi aniden fazla miktarda sıvı boşalabilir. Sıvı sarı renkli ve kokusuzdur içinde beyaz vernix caseosa (fetusun vücudunu kaplayan krem kıvamında koruyucu madde) parçaları içerebilir. Sıvı gelmesi sürekli olabileceği gibi belli bir süre sonra durabilir. Sıvı gelmesine kasılmaların eşlik etmesi doğum eyleminin başladığı ya da başlamakta olduğunun habercisidir. Özellikle uzun zamandan beri suyu gelen gebelerde karın ağrısı kötü kokulu akıntı ateş halsizlik nabız hızlanması ve bebek hareketlerinde azalma gibi koryoamnionit belirtileri görülebilir.
Anne adaylarının vajinadan sıvı gelmesi durumunda mutlaka doktorlarına bu durumu bildirmeleri gerekir. Gelen sıvı miktarı az da olsa ya da sıvı akışı belli bir süre sonra dursa da bu durumun mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Vajinadan sıvı akışı ihmal edilmemesi gereken bir durumdur.
→EMR (erken membran rüptürü) yani gebelikte suyun erken gelmesi tanısı nasıl konur?
Vajinadan aniden sıvı boşalması şikayetiyle başvuran ve vajinal spekulum muayenesinde serviksten sıvının aktığı gözlenen durumlarda tanı konması kolaydır. Serviksten sıvı gelmesi durmuşsa vajina arka duvarında birikmiş sıvıdan örnek alınır. Bu örneğin pH kağıdı ile yapılan ölçümü sıvının alkali olduğunu gösteriyorsa EMR tanısı konur. Nadiren ağır vajinitler de normal asit vajina ortamını alkaliye çevirerek karışıklık oluşturabilirler. Ancak anne adayının şikayetleri EMR ile uyumlu ise EMR tanısı ön planda tutulur.
EMR ile başvuran bir gebede enfeksiyon oluşturmamak için çok gerekli görülmedikçe vajinal tuşe (elle muayene) yapılmaması tercih edilir. Serviks açıklığı ve silinmesi spekulumla muayene esnasında saptanmaya çalışılır. Vajinadan sıvı gelmesi şikayetiyle başvuran gebelerin az bir kısmında altta yatan olay İdrar kaçırma olabilir. Özellikle üçüncü tirmesterde büyümüş uterusun mesaneye yaptığı baskı ya da var olan bir idrar yolu enfeksiyonu anne adayının farkında olmadan idrar kaçırmasına neden olabilir. Bu durumlarda spekulum muayenesinde uterustan sıvı boşalması gözlenmez ve pH incelemesi de normal bulunur.
→EMR (erken membran rüptürü) yani gebelikte suyun erken gelmesi tanısı nasıl konduğunda ne yapmak gerekir?
EMR tanısı konduğunda ilk yapılması gereken ultrasonla gebelik haftası ve ASV (amnios sıvısı volümü) değerlendirmesi ve fetusta anomali taramasıdır. Bazı durumlarda fazla miktarda sıvı kaybına bağlı olarak amnios sıvısı ileri derecede azalmış olabilir. Bu durum bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkilemekle beraber kordon sıkışması ve buna bağlı fetal distres gelişme olasılığını artırır.
Fetusun iyilik hali NST ile değerlendirilir.
→NST (non stress test) nedir?
Genel enfeksiyon bulguları (ateş taşikardi(nabzın hızlanması) karına basmakla hassasiyet) gözden geçirilir. Kanda ve idrarda enfeksiyon bulguları araştırılır. Enfeksiyon gelişimini önlemek için, anneye antibiyotik başlanır. 36. gebelik haftası bitmişse bebeğin durumu iyiyse ve enfeksiyon bulguları yoksa doğum eyleminin başlaması için beklenir. Bu dönemde gebelerin %90′ında doğum eylemi kendiliğinden başlar. 24 saat geçtiğinde henüz eylem başlamamışsa oksitosin verilerek Doğum İndüksiyonu (Suni sancı) yapılır. Gerekirse önceden serviksi olgunlaştırıcı ilaçlar verilebilir.
Gebelik haftası 26′nın altındaysa gebeliğin devam ettirilmesi sakıncalı olabilir. Özellikle bebeğin sıvısının az olması bu gebelik haftasında bebekte büyüdükçe uterus duvarına bası sonucu ciddi deformiteler (şekil bozuklukları) meydana getirebilir. Bebeğin sıvısı yeterli olsa bile 26 haftadan olgunluk süresine kadar geçen süre içinde anne adayında ya da bebekte ciddi enfeksiyonlar meydana gelebileceğinden 26. gebelik haftasından önce oluşan EMR’de genellikle gebelik beklenmeden sonlandırılır.
26-34. gebelik haftaları arasında oluşan EMR’lerde ise dikkatli bir şekilde değerlendirilerek, antibiyotik tedavisi başlanarak bebeğin büyümesi beklenebilir. En büyük risk enfeksiyon olduğundan bekleme sürecinde enfeksiyon bulguları ortaya çıktığında hemen doğum gerçekleştirilir.
Bekleme sürecinde vajinadan gelen ya da amniosentez (Doğum öncesi Tanı başlığı altında amniosentez konusunu bulabilrsiniz) ile elde edilen amnios sıvısında akciğerlerin olgunlaşmasını değerlendirme yoluna gidilebilir.
→Amniyosentez (amniosentez): Ne gibi riskler olabilir?
Haftalık değerlendirmelerin birinde bebeğin akciğerlerinin olgunlaştığı saptanırsa doğumu gerçekleştirmek için girişimlere başlanır.
Bekleme sürecinde yapılan değerlendirmelerde doğum eyleminin başladığı saptanırsa enfeksiyon bulgusu olarak kabul edilir (bu durumda vücut enfeksiyon etkenini atmaya çalışmaktadır) ve eylemi durdurmak için tokoliz yapılmaz.
NST ve enfeksiyon bulguları günlük değerlendirilir ve enfeksiyon bulguları ortaya çıkmadıkça beklemeye devam edilebilir.
Aslında çoğu zaman su gelişi yani erken membran rüptürü olduğunda anneye antibiyotik tedavisi başlanmalıdır. Bekleme esnasında enfeksiyon bulguları ortaya çıkarsa antibiotik tedavisi değiştirilebilir ve gebelik sonlandırılır. 34.-36. gebelik haftalarında oluşan EMR’lerde genellikle 24-72 saat beklendikten sonra indüksiyonla gebeliği sonlandırma girişimleri başlatılır.
Beklenmesine karar verilen gebelerin dikkatli değerlendirmeleri yapıldıktan sonra günlük takiplere gelmek koşuluyla evlerine gitmelerine izin verilebilir. Bu bir yandan tedaviye dirençli hastane enfeksiyonlarının önlenmesi öte yandan anne adayında uzun süre hastanede kalmaya bağlı psikolojik problemlerin oluşmasının önlenmesi açısından oldukça etkili bir yaklaşımdır.
Gebelikte Suyun Erken Gelmesi: Sebepler, Riskler ve Yönetim
Gebelik, bir kadının yaşamındaki en önemli dönemlerden biridir ve gebelik süreci boyunca birçok değişiklik yaşanır. Bu süre zarfında anne adayının vücudu, bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişimini desteklemek için çeşitli fizyolojik değişikliklere uğrar. Ancak gebelik sırasında bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir, ve bunlardan biri de "suyun erken gelmesi" veya "erken membran rüptürü" olarak adlandırılan durumdur. Bu makalede, gebelik sırasında suyun erken gelmesiyle ilgili sebepler, riskler ve yönetim stratejileri hakkında ayrıntılı bilgi vereceğiz.
Erken Membran Rüptürü Nedir?
Erken membran rüptürü, genellikle "suyun erken gelmesi" olarak anılır ve hamilelik sırasında fetusu çevreleyen amniyotik kesenin (su kesesi) normal süreçten önce yırtılması durumunu ifade eder. Bu kesenin yırtılması sonucunda amniyon sıvısı vajinal yoldan dışarı sızar. Bu durum, hamileliğin sonlanmasının beklenenden önce gerçekleşebileceği bir komplikasyonu işaret edebilir.
Erken Membran Rüptürünün Sebepleri
Erken membran rüptürünün tam olarak neden meydana geldiği konusunda net bir bilgi yoktur. Ancak aşağıda, bu durumun sebep olabileceği bazı faktörler ve riskler bulunmaktadır:
Enfeksiyonlar: Vajinal enfeksiyonlar, rahmin ve amniyon kesesinin enfekte olmasına neden olabilir ve bu da erken membran rüptürünü tetikleyebilir.
Sigara İçme: Anne adaylarının sigara içmesi, erken membran rüptürü riskini artırabilir.
Daha Önce Yaşanan Erken Membran Rüptürü: Daha önce bir gebelikte erken membran rüptürü yaşamış olan kadınlar, bu riskin tekrar ortaya çıkma olasılığını taşırlar.
Çoğul Gebelikler: İkizler veya daha fazla bebek taşıyan anne adayları, amniyon sıvısının fazlalığı nedeniyle erken membran rüptürü riski altındadır.
Gebelikte Vaginal Kanama: Gebelik sırasında vajinal kanamanın olması, erken membran rüptürünün riskini artırabilir.
Anormal Rahim Yapısı: Anne adayının rahminin anormal bir yapısı varsa, bu durum erken membran rüptürü riskini artırabilir.
İleri Anne Yaşı: Anne adayının 35 yaşın üzerinde olması, erken membran rüptürü riskini artırabilir.
Erken Membran Rüptürünün Semptomları
Erken membran rüptürünün semptomları, genellikle diğer benzer durumlarla karıştırılabilir ve her kadında farklılık gösterebilir. Ancak aşağıda sıkça görülen semptomlar bulunmaktadır:
Amniyon Sıvısı Sızıntısı: Su kesesinin yırtılması sonucu amniyon sıvısının vajinal yoldan sızması.
Islaklık ve Nemin Hissi: Altınızın sürekli ıslak olduğu veya genital bölgenizde sürekli nemli bir hissin olması.
Vajinal Kanama: Su kesesinin yırtılması sırasında hafif vajinal kanama.
Ağrı veya Rahatsızlık: Alt karın bölgesinde hafif ağrı veya rahatsızlık hissi.
Anormal Vajinal Akıntı: Amniyon sıvısı, vajinal akıntıda belirgin bir değişikliğe neden olabilir.
Erken membran rüptürünün bu semptomları meydana geldiğinde, derhal bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir. Bu semptomlar, anne adayının ve bebeğin sağlığı açısından ciddi riskler taşıyabilir ve hızlı bir müdahale gerekebilir.
Erken Membran Rüptürünün Riskleri
Erken membran rüptürü ciddi risklere neden olabilir, hem anne hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir. İşte bu durumun neden olduğu risklerden bazıları:
Enfeksiyon: Amniyon sıvısının dışarı sızması, enfeksiyon riskini artırabilir. Bu enfeksiyonlar, anne ve bebek için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Erken Doğum: Erken membran rüptürü, bebeğin gebelik süresinden önce doğmasına neden olabilir. Prematürite, bebekte solunum sorunları, enfeksiyonlar ve diğer sağlık sorunlarının riskini artırabilir.
Amniyon Sıvısının Azalması: Erken membran rüptürü sonucunda amniyon sıvısının sürekli olarak dışarı sızması, sıvının azalmasına neden olabilir. Bu, bebeğin koruyucu sıvısının azalmasına ve bebeğin rahim içinde rahat hareket etmesinin zorlaşmasına yol açabilir.
Kordon Sıkışması: Bebeğin kordonu su kesesi ile sıkışabilir, bu da bebeğin oksijen ve besin almasını zorlaştırabilir.
Bebeğin Gelişim Sorunları: Erken doğan bebekler, bazen gelişim sorunları yaşayabilirler ve uzun vadeli sağlık sorunlarına daha yüksek risk altında olabilirler.
Erken Membran Rüptürünün Yönetimi
Erken membran rüptürü vakalarında, tedavi seçenekleri ve yönetim stratejileri duruma bağlı olarak değişebilir. İşte bu durumun yönetiminde izlenen bazı yaygın stratejiler:
Gözlem: Erken membran rüptürü vakalarında, hastanın ve bebeğin durumunu izlemek için doktor gözlem yapabilir. Bebeğin kalp atışları ve anne adayının semptomları yakından takip edilir.
Antibiyotik Tedavisi: Enfeksiyon riskini azaltmak için doktorlar genellikle antibiyotik tedavisi başlatır.
Yatak Istirahati: Anne adayları genellikle yatak istirahati önerilir. Bu, bebeğin rahim içinde daha uzun süre kalmasına yardımcı olabilir.
Doğumun İndüksiyonu: Erken membran rüptürü durumlarında, bebeğin doğumu hızlandırmak için doğumun indüksiyonu gerekebilir. Ancak bu karar, anne ve bebek sağlığını korumak amacıyla dikkatlice değerlendirilir.
Steroid İnfüzyonları: Erken doğum riski olan bebekler için, akciğer gelişimini hızlandırmak ve diğer organlarını korumak amacıyla steroid infüzyonları verilebilir.
Erken membran rüptürünün yönetimi, her durum için farklı olabilir ve her anne adayının özgün ihtiyaçlarına göre planlanır. Bu nedenle, bir sağlık profesyoneli ile yakın işbirliği yapmak ve doktorun önerilerine uymak önemlidir.
Sonuç olarak, gebelik sırasında suyun erken gelmesi, anne ve bebek sağlığını olumsuz etkileyebilecek potansiyel bir komplikasyondur. Bu nedenle, gebelik sürecinde yaşanan herhangi bir semptomun veya riskin doktora bildirilmesi ve profesyonel tıbbi bakım alınması son derece önemlidir. Erken membran rüptürünün yönetimi ve tedavisi, her durum için farklılık gösterebilir ve bu nedenle uzman tavsiyelerine uyulması hayati önem taşır. Gebelik sırasında suyun erken gelmesiyle başa çıkmak, anne ve bebeğin sağlığı için gereken dikkat ve özeni gerektirir.
Gelen sorular: Gebelikte amnion sıvısının erken gelmesi (erken membran rüptürü) neden olur?, tehlikeli midir?, Küçük gebelikte suyun gelmesinin ne gibi tehlikeleri olabilir?, Gebelikte suyu gelen kadın bunu nasıl anlar? Suyu gelen gebeyi hemen doğurtmak gerekir mi, yoksa anneye antibiyotik verilip beklenebilir mi?
