→Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) ne demektir?
Üreme çağındaki kadınlarda görülen endometriozis rahmin endometrium adı verilen tabakasının rahim dışında bulunmasıdır. Bu hastalık yumurtalıklar, yumurtalık kanalları (tüpler), rahmin dış yüzünde görülür. Erken yaşta çocuk sahibi olan kadınlarda daha nadir görülen endometriozis; Dismenore ( Ağrılı Adet ) , Ağrılı Cinsel İlişki (Disparonia) ve İnfertilite (Bebek sahibi olamama) neden olabilir.
→Bazen endometriozis (çikolata kisti hastalığı) ağrılı cinsel ilişkiye (disparoni) sebep olabilir.
→Endometriozis (çikolata hastalığı) ne sıklıkla görülür?
Sağlıklı kadınları %5'inde görülen endometriozis, çocuk sahibi olamayan kadınların %30-40'ında görülür. Bu hastalıktan en çok 30 ila 40 yaşındaki kadınlar etkilenir. Endometriozis İnfertilite (Bebek sahibi olamama) vakalarının %20'sinden sorumludur.
→Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) nedeni nedir?
Adet kanaması sırasında adet kanı ve hücreler rahimden tüpler aracılığı ile karın boşluğuna kaçar. Değişik organlara yapışan endometrial hücreler adet dönemindeki hormonal değişikliklere cevap verir ve adet sırasında kanar. Bu kanama iltihap ve nebde dokusunun gelişmesine neden olarak üreme organlarında yapışıklar oluşmasına yol açar. Laparoskopi ile endometriozis hastalığı evrelendirilir.
→Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) kısırlığa nasıl yol açar?
Tüpler, yumurtalıklar ve bağırsakların birbirine yapışmasına neden olarak normal anatomiyi bozar. Bu durum yumurtanın tüplerden geçmesini zorlaştırır. Ayrıca endometrial dokular döllenmeyi ve döllenen yumurtanın gelişimini engelleyen faktörler salgılarlar.
Laparoskopi esnasında tespit edilen odaklar cerrahi olarak tedavi edilir. Cerrahi tedavi sonrasında bir süre hormonal tedavide uygulanabilir. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler endometriozisin tedavisinden fayda görebilirler. Endometriozisin evresine ve hastanın özelliklerine göre hastalığın tedavisi değişir. Eğer hastanın istediği kadar çocuğu varsa ve çok şiddetli ağrıdan yakınıyorsa rahim ve yumurtalıklar çıkarılır. Çocuk sahibi olmayan kadınlarda cerrahi sırasında mümkün olduğunca çok sayıda odak çıkarılır, yapışıklıklar giderilir. Bu işlemin laparoskopik olarak yapılması uygundur. Endometriozis odakları eletrokoter yada lazer ile yakılır. Endometriozis tedavisinde çeşitli hormon ilaçları kullanılabilir. Hormonal tedavi genellikle 3 ila 6 ay sürer. Bu ilaçlar yardımı ile hastada gebelik veya menapoz benzeri bir hormonal tablo oluşturularak hastanın adet görmesi önlenir. Böylelikle hasta adet kanaması dönemini yaşamaz ve endometrioz odakları sessiz kalarak iyileşir.
→Endometriozis'te (çikolata kisti hastalığı) hormonal tedavinin yan etkileri nelerdir?
Bu hormonların bir kısmı hastada östrojen azalmasına bağlı ateş basması, vajinal kuruluk, kemik erimesine yol açabilir.
→Endometriozis (çikolata kisti hastalığı) tekrarlar mı? Nüks eder mi?
Hastaların %30 ila 40'ında endometriozis tekrarlar. Bu hastaların bir kısmının cerrahi olarak tedavi edilmesi gerekir.
Endometriozis (Çikolata Kisti Hastalığı): Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi ve Yaşamla Başa Çıkma
Endometriozis, birçok kadının hayatını etkileyen ve sıkça karşılaşılan bir jinekolojik hastalıktır. Bu yazıda, endometriozisin ne olduğunu, nedenlerini, belirtilerini, teşhis yöntemlerini, tedavi seçeneklerini ve hastalıkla başa çıkma stratejilerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.
Endometriozis Nedir?
Endometriozis, rahim iç tabakasının (endometrium) dışında bulunan dokuların rahim iç tabakası gibi davrandığı bir durumdur. Normalde, her ay adet döneminde rahim iç tabakası kalınlaşır ve dökülerek vücuttan atılır. Ancak endometriozis hastalarında, rahim dışındaki dokular da benzer bir döngü yaşar. Bu, vücutta iltihaplanmalara, ağrıya ve çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
Endometriozis'in Nedenleri Nelerdir?
Endometriozisin kesin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir, ancak bazı potansiyel etkenler şunlar olabilir:
Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, endometriozis riskini artırabilir. Ailenizde bu hastalığa sahip olan biri varsa, sizin de risk altında olabileceğinizi gösterir.
Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sistemi, vücutta anormal hücreleri yok etmekle görevlidir. Ancak bazı kadınlarda, endometriozisli hücrelerin bağışıklık sistemi tarafından tanınmaması ve yok edilmemesi mümkün olabilir.
Retrograd Menstrüasyon: Bazı kadınlarda, adet dönemi sırasında kanın rahimden geriye doğru tüplere ve karın boşluğuna akması mümkün olabilir. Bu, endometrial hücrelerin bu alanlara yerleşmesine neden olabilir.
Hormonal Değişiklikler: Hormonlar, endometriozisin gelişiminde etkili olabilir. Özellikle östrojen hormonu, endometriyal hücrelerin büyümesini teşvik edebilir.
Çevresel Faktörler: Bazı çevresel toksinlerin veya kimyasalların endometriozis riskini artırabileceği düşünülmektedir.
Endometriozis'in Belirtileri Nelerdir?
Endometriozis, kadınların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen çeşitli semptomlarla kendini gösterebilir. En yaygın belirtiler şunlar olabilir:
Karın Ağrısı: Endometriozis, ağrılı adet dönemleri, pelvik ağrı ve karın ağrısı gibi kronik ağrılarla ilişkilendirilir.
Adet Dönemi Sorunları: Aşırı kanama, adet sırasında şiddetli ağrı ve adet dönemi dışında da kanama gibi sorunlar görülebilir.
Pelvik Ağrı: Endometriozis, pelvik bölgede ağrıya yol açabilir ve cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.
İdrar ve Bağırsak Sorunları: Endometriozis, idrar yapma ve bağırsak hareketleri sırasında ağrı, şişkinlik ve kabızlık gibi sorunlara neden olabilir.
Yorgunluk: Kronik ağrı ve diğer semptomlar nedeniyle yorgunluk sıkça yaşanabilir.
Üreme Sorunları: Endometriozis, kısırlığa yol açabilir veya hamilelik sürecini zorlaştırabilir.
Endometriozis Nasıl Teşhis Edilir?
Endometriozisin teşhisi, genellikle bir dizi adımı içerir:
Hasta Hikayesi ve Fizik Muayene: Doktor, hastanın semptomlarını ve ağrılarını değerlendirecek ve pelvik bölgede hassasiyet veya anormal dokuları arayacaktır.
Görüntüleme Testleri: Ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testleri, endometriozis lezyonlarını veya kistleri görmeye yardımcı olabilir.
Laparoskopi: En kesin teşhis yöntemi laparoskopik cerrahidir. Bu işlem sırasında, ince bir tüp ve kamera kullanılarak pelvik bölge içinde endometriozis lezyonları doğrulama ve tedavi edebilir.
Endometriozis Nasıl Tedavi Edilir?
Endometriozisin tedavisi, semptomların şiddetine ve hastanın yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir. Temel tedavi seçenekleri şunlar olabilir:
İlaçlar: Ağrıyı hafifletmek ve endometriozis lezyonlarının büyümesini kontrol altına almak için hormon terapileri kullanılabilir. Bu tedaviler arasında doğum kontrol hapları, hormonlu spiraller ve GnRH agonistleri bulunur.
Cerrahi Müdahale: Laparoskopi yoluyla endometriozis lezyonlarının çıkarılması, ağrıyı azaltabilir ve üreme sorunlarını çözebilir.
Üreme Yardımı: Endometriozis nedeniyle kısırlık sorunu yaşayanlar için tüp bebek veya yapay döllenme gibi üreme yardımı yöntemleri düşünülebilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, semptomların yönetimine yardımcı olabilir. Bu, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve stresten kaçınmayı içerebilir.
Endometriozis ile Başa Çıkma
Endometriozis teşhisi alan kadınlar için başa çıkma süreci zorlu olabilir. Ancak aşağıdaki stratejiler, yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir:
Doktor İle İyi İletişim: Doktorunuzla düzenli olarak iletişim kurarak semptomlarınızı takip edin ve tedavi planınızı güncelleyin.
Destek Grupları: Endometriozis ile başa çıkan diğer kişilerle bağlantı kurmak, duygusal destek sağlayabilir.
Düzenli Egzersiz ve Sağlıklı Beslenme: Sağlıklı bir yaşam tarzı, semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Stres Yönetimi: Stres, semptomları kötüleştirebilir, bu nedenle stres yönetimi teknikleri öğrenmek önemlidir.
Sonuç olarak, endometriozis, birçok kadının yaşamını etkileyen bir rahatsızlık olabilir. Ancak doğru teşhis ve tedavi ile semptomlar yönetilebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Kendinize iyi bakmak ve doktorunuzla işbirliği yapmak, endometriozisle başa çıkmada önemli adımlardır. Unutmayın ki her bireyin deneyimi farklıdır, bu nedenle kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak önemlidir.
Gelen sorular: Endometriozis kısırlık yapar mı?, Endometriozis neden olur?, Endometriozise niçin çikolata kisti hastalığı denmektedir?, Cinsel ilişkide ağrı ve sancılı adetin sebebi endometriozis olabilir mi?, Endometriozis nasıl tedavi edilir?
