Rahim ve tüplerin iltihaplı hastalığı (Pelvik inflamatuar hastalık)
İLETİŞİM ve ADRES:
0216 386 37 50 0543 386 37 50
KÜÇÜKBAKKALKÖY MAH, EFE SOK, NO:6
ATAŞEHİR İSTANBUL
PID (Pelvik İnflamatuar Hastalık)
→PID (pelvik inflamatuar hastalık, rahim tüplerin iltihaplı hastalığı) niçin çok önemlidir?
Kadın yaşantısı içinde en az dikkat çeken, ama belki de kadının beden ve ruh sağlığına en fazla zarar verme olasılığı olan hastalık grubu pelvik enfeksiyonlardır. Hem enfeksiyon anında yarattığı şikayetler hem de sekelleri nedeni ile kadınları zor durumda bırakabilir. Çok ileri vakalarda hayatı tehdit edebilecek tablolar yaratabilir. Sadece A.B.D.'de her yıl 1 milyon kadının PID geçirdiği, ve 100.000 den fazla kadının bu nedenle infertilite problemi yaşadığı tahmin edilmektedir. Ayrıca binlerce Dış gebelik vakası da bu nedenle ortaya çıkmaktadır.
Pelvik iltihabi hastalık ya da pelvik enfeksiyon dendiğinde overler, tüpler, uterus ve bunların etrafındaki yumuşak dokulardan kaynaklanan enfeksiyonlar anlaşılır. Eskiden PID'nin sadece cinsel yolla bulaşan hastalıkların özellikle de gonorenin neden olduğu enfeksiyonlar olduğu düşünülürken günümüzde polimikrobik yani birden fazla patojen etkenin birarada hareket etmesi ile ortaya çıktığı bilinmektedir. Alt üreme sisteminde (vajina, serviks vb) normalde bulunan ancak hastalık yaratmayan bakterilerin herhangi bir şekilde yukarılara doğru ilerlemesi ile hastalık ortaya çıkarsa buna assendan enfeksiyon ya da aşağıdan çıkan enfeksiyon denir.
Mikroorganizmaların pelvik organlara kan yolu ile, lenf sistemi ile ya da komşu organlardan geçerek ulaşmalarına ve enfeksiyon yaratmalarına ise dessendan enfeksiyon ya da yukarıdan inen enfeksiyon denir. Pelvik enfeksiyonların tamamına yakını assendan enfeksiyonlardır. Dessandan enfeksiyon olarak ülkemizde en sık görülen hastalık pelvik tüberkülozdur.
PID en çok cinsel yönden aktif genç kadınları etkiler. En sık tutulan organ tüpler olduğu için hastalığa akut salpenjit (salpingitis) adı da verilir. A.B.D. Hastalık Kontrol dairesinin tahminlerine göre 1970'li yıllarda üreme çağına girmiş olan her 2 kadından birisi 2000 yılına kadar farkında olmadan ya da olarak en az 1 defa akut salpenjit atağı geçirmiş olacaktır.
PID ciddi yan etki potansiyeli taşıyan bir hastalıktır. Tek bir kez PID geçiren kadınlarda İnfertilite (Bebek sahibi olamama) %12 civarında olurken, 3 PID atağı geçirenlerde bu oran %65'e kadar yükselebilmektedir.
Yine Dış gebelik riski de bu kadınlarda 6-10 kat artmaktadır. Tek bir kez akut salpenjit geçiren ve bu nedenle tedavi edilen hastaların %20'sinde kronik pelvik ağrı ( kronik Kasık Ağrıları ) ortaya çıkmaktadır. Ayrıca daha önce PID geçirenlerde yeniden PID geçirme olasılığı hiç geçirmeyenlere göre oldukça yükselmektedir.
Pelvik enfeksiyonlar genelde mikst yani karışık enfeksiyonlardır. Yani aynı anda birden fazla mikroorganizma hastalığa neden olmaktadır. En sık üretilen etken gonore ve klamidyadır. Bunlar dışında A grubu streptokoklar, anaerob bakteriler, nadiren bazı mantar türleri ve tüberküloz da pelvik iltihabi hastalık etkeni olabilir.
PID en çok sosyoekonomik düzeyi düşük, birden fazla seksüel partneri olan, genel sağlık durumu bozuk, partneri birden fazla partner ile birlikte olan, genç kadınlarda görülür. Ancak cinsel açıdan aktif olan her kadın PID için adaydır. Bir başka risk faktörü de spiral yani RİA (RİA'yı Aile Planlaması başlığı altında bulabilirsiniz) kullanımıdır. Vajinadaki mikroorganizmalar spiralin ipi sayesinde yukarılara tırmanabilirler. Bu nedenle PID'den korunma açısından kullanılan spiralin türü de önemli rol oynar. Ucuz ancak uygun olmayan ip bulunduran spiraller tercih edilmemelidir. Ayrıca spiral takılırken vajinadaki mikroorganizmalar yukarılara taşınabilir. Bu nedenle aktif vajinal ya da servikal enfeksiyon ( Vaginal akıntı (Lökore) ve Servisit (Rahim Ağzı Yarası) ) varlığında spiral takılmamalıdır.
→PID (pelvik inflamatuar hastalık, rahim tüplerin iltihaplı hastalığı):Belirtiler ve Teşhis
PID belirti vermeden sessizce de seyredebilir. Belirtiler olacaksa genelde adet kanamasından hemen sonra başlar. PID dışında pekçok hastalık da benzer şikayetler yaratacağından ayırıcı tanı çok önemlidir. Hatalı şekilde PID tanısı konmuş bir apandisit vakası hayati tehlikeler doğurabilir.
Tanıda ananmnez, muayene ve labovatuar bulguları birarada değerlendirilmelidir. PID tanısı için aşağıdaki 5 yakınma ve bulgunun hepsinin olması gerekir.
1. Karın ve/veya kasık ağrısı 2. Karında hassasiyet 3. Jinekolojik Muayene esnasında serviks hareketlerinde hassasiyet 4. Jinekolojik Muayene esnasında rahimde hassasiyet 5. Jinekolojik Muayene esnasında adneksiyel alanda hassasiyet
Bu bulgulara ek olarak aşağıdaki bulgulardan en az birinin de olması gerekir
1. 38 derece ya da daha fazla ateş 2. Serviks kültüründe gram negatif diplokok bakteriler 3. Kan sayımında lökosit sayısının 10.000 ya da üstünde olması 4. Periton sıvısında lökosit 5. İltihabi pelvik kitle
Ağrı ve hassasiyet hastalarda en sık görülen yakınmadır. Genelde her iki kasıkta ya da yaygın olarak kasıkta bulunur. Adet sancısını yani Dismenore ( Ağrılı Adet )'yi taklit eder şekilden apandisiti taklit edecek kadar şiddetliye kadar uzanan bir genişlikte görülebilir.
→PID pelvik inflamatuar hastalık, rahim ve tüplerin enfeksiyon hastalığı olan kadınlarda adet kanaması sırasında ağrı (dismenore) olabilir.
Kramp tarzında gelip geçici değil genelde süreklidir.
→Rahim tüplerin iltihabi hastalığı (PID, pelvik inflamatuar hastalık) olan kadınlarda zaten var olan ağrı cinsel ilişki sırasında (disparoni) daha da artar.
Tanı için şart olmamakla beraber hastaların %40'ında 38 derece yada daha yüksek ateş görülür.
Vaginal akıntı (Lökore) ; rahim iltihabı ya da PID'ye ek olarak vajinit varsa görülür. PID tanısı için gerekli değildir.
İlerlemiş vakalarda karın zarlarının iritasyonu sonucu bulantı ve kusmalar olabilir. Abse ortaya çıkarsa muayenede ele gelen pelvik kitle olabilir. Bazen tüpler ve overleri içine alan büyük yapışıklıklar jinekolojik muayenede kitle olarak algılanabilir.
→Böyle karın içindeki yapışıklıklar aşağıdaki videoda görüldüğü gibi laparoskopik kapalı ameliyat ile açılabilir.
Pelvik enfeksiyondan şüphelenilen hastadan detaylı bir anamnez alınmalıdır. Burada hastanın son adet tarihi, adet düzeni, kullandığı doğum kontrol yöntemi, cinsel yaşam öyküsü değerlendirilir. Daha önce benzer bir enfeksiyon geçirip geçirmediği sorgulanır. Anamnezden sonra genel bir sistemik muayene yapılmalıdır. Burada hastanın nabzı ve tansiyonu önemlidir. Ateş ölçümü mutlaka yapılmalıdır. Daha sonra hastanın karın muayenesi yapılır. Burada elde edilecek bulgular hastalığın yayılım derecesi ve şiddeti hakkında değerli bilgiler verir. Muayene dikkatli bir jinekolojik inceleme ile sona erer.
Laboratuvar olarak hastadan kan sayımı istenir. Burada kandaki beyaz küre sayısı (lökosit) önemlidir. Ayrıca sedimentasyon ve C-reaktif protein gibi enfeksiyon belirteçlerinin varlığı aranır.
Vajinal akıntı olması halinde vajina kültürü alınır. Akıntı yok ise ve PID düşünülüyor ise rahim ağzından kültür alınması faydalı olabilir, ancak şart değildir. Muayenede ele gelen kitle var ise Jinekolojik Ultrason yapılabilir.
Olası bir Dış gebelik durumunu ekarte etmek için mutlaka gebelik testi yapılmalıdır.
→PID (pelvik inflamatuar hastalık, rahim tüplerin iltihaplı hastalığı):Komplikasyonlar ve problemler nelerdir?
Pelvik enfeksiyonların en önemli komplikasyonu ileride İnfertilite (Bebek sahibi olamama) problemidir. Her geçirilen enfeksiyon üreme organlarında hasara ve yapışıklığa neden olabilir. Bu yapışıklıklar tüplerde tıkanıklığa ve tüplerin hareketinde azalmaya neden olarak bu etkiyi yaratır. Aynı nedenlerden dolayı pelvik enfeksiyon geçirenlerde ektopik gebelik (Dış gebelik ) riski de 6-10 kat artar.
Tuboovarian abse ya da pelvik kitle meydana gelirse, enfeksiyon kana ve vücuda yayılabilir ve hayatı tehdit eden boyutlara ulaşabilir. Birkez PID geçirenlerde hastalığın tekrar etme olasılığıda normale göre çok yükselir.
→PID (pelvik inflamatuar hastalık, rahim tüplerin iltihaplı hastalığı):Tedavi
Pelvik enfeksiyonlarda tedavi hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine göre planlanır. Hafif olgularda ayaktan tedavi verilebilir. Bu amaçla ağızdan alınan ya da enjeksiyon şeklinde verilen antibiyotikler kullanılır.Ayaktan tedavi genelde ateşi fazla yüksek olmayan, karın muayenesinde ciddi karin zarı iltihabı bulguları bulunmayan vakalarda uygulanır.Hastaya antibiyotiklere ilave olarak ağrı kesici ilaçlar da verilebilir. Bu hastalarda yatak istirahati iyileşmeyi hızlandırır. Tedavi süresince cinsel ilişki yasaklanır.Tedavi en az 7-10 gün sürmelidir.
Şiddetli vakalarda ise hastaneye yatarak tedavi ya da bazı durumlarda ameliyat gerekebilir:
· Teşhisin kesin olmadığı
· İltihabi kitle saptanan
· Ayaktan tedavinin yetersiz kaldığı (tedavi başlangıcından sonra 48-72 saat içinde bulguların gerilemediği vakalar) vakalarda hastaneye yatırmak gerekir.
Çok nadir olmasına rağmen hastanedeki tedaviye de cevap vermeyen vakalarda, veya kitle saptanıp da tedaviyle kitlenin küçülmediği hallerde cerrahi tedavi düşünülebilir. Özellikle abse varlığında antibiyotik ile akut dönem bastırıldıktan sonra cerrahi olarak absenin boşaltılması düşünülebilir.
Spiral bulunan hastalarda bu çıkarılmalıdır. Genellikle ise antibiyotik tedavisine başladıktan 24-48 saat sonra çıkartılması önerilir.
→Pelvik enfeksiyonların türleri
Pelvik enfeksiyonlar tutulan organa göre isimlendirilir.
Endometrit : Endometriumun enfeksiyonudur. Düşük, Normal Doğum ,Müdahaleli Doğum ,Kürtaj sonrası ortaya çıkabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda PID yaparken önce hafif ve geçici bir endometrite neden olabilirler.
Parametrit : Uterusu yerinde tutan destek bağların enfeksiyonudur. Doğum sonrası enfeksiyonları takiben ortaya çıkar. Şiddetli disparonia (cinsel ilişki esnasında ağrı) görülür. Muayenede parametriumda kısalma, kalınlaşma ve hassasiyet saptanır. Piyometrit : Rahim içinde iltihabi sıvı birikmesidir.
Salpenjit : Tubaların iltihabıdır. Akut veya kronik olabilir. Yeterli tedaviye rağmen 6 hafta içinde durum yinelenirse tekrarlayan salpenjit adı verilir. Kronik salpenjit ise aktif olarak sürekli devam eden hastalığı tanımlar. Karın içerisinde yaygın yapışıklıklar ve sürekli ağrı bulunur.
Tüm tedavi yöntemlerini takiben 1 hafta sonra hastanın kontrole çağırılarak yeniden değerlendirilmesi gereklidir.
Rahim ve Tüplerin İltihaplı Hastalığı: Pelvik İnflamatuar Hastalık
Pelvik İnflamatuar Hastalık (PIH), kadın üreme organlarını etkileyen bir enfeksiyon durumunu ifade eder. Genellikle rahim, tüpler, yumurtalıklar ve çevre dokuları içeren pelvik bölgedeki üreme organlarını etkiler. Bu yazıda, pelvik inflamatuar hastalığın nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi üzerinde derinlemesine bir değerlendirme yapılacaktır.
1. Nedenler: PIH'nin başlıca nedeni, genellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardır. Chlamydia trachomatis ve Neisseria gonorrhoeae gibi bakteriler, bu hastalığın temel tetikleyicilerindendir. Ancak, PIH'ye neden olan bakteriler sadece cinsel yolla bulaşanlarla sınırlı değildir. Rahim ağzı biyopsileri, endometriyal biyopsiler, rahim içi araç (spiral) kullanımı gibi cerrahi müdahaleler de enfeksiyon riskini artırabilir.
2. Belirtiler: Pelvik İnflamatuar Hastalık, belirgin semptomlar üretebilir. Ancak, bu semptomlar kişiden kişiye değişebilir. Yaygın belirtiler arasında şunlar bulunabilir:
Pelvik bölgede ağrı veya rahatsızlık.
Adet döngüsünde düzensizlik.
Ağrılı cinsel ilişki (disparoni).
İdrar yaparken ağrı.
Vajinal akıntı, genellikle kötü kokulu.
Yüksek ateş ve titreme.
3. Tanı: PIH'nin tanısı genellikle belirtiler, hastanın tıbbi öyküsü ve fiziksel muayene ile başlar. Doktor, pelvik bölgeyi inceleyebilir ve kan testleri, vajinal kültürler ve görüntüleme testleri (ultrason, bilgisayarlı tomografi) gibi tanısal araçlardan yararlanabilir. Ayrıca, laparoskopi gibi cerrahi girişimler de kullanılabilir.
4. Komplikasyonlar: Erken tanı ve tedavi edilmeyen PIH, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında kronik pelvik ağrı, kısırlık, ektopik gebelik (döllenen yumurta rahim dışında yerleşirse) ve kronik inflamasyona bağlı diğer sağlık sorunları bulunabilir.
5. Tedavi: Pelvik İnflamatuar Hastalık tedavisi, genellikle antibiyotiklerle yapılır. Ancak, tedavi seçimi hastanın genel sağlık durumuna, enfeksiyonun şiddetine ve enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın türüne bağlı olarak değişebilir. Tedaviye erken başlanması, kalıcı hasar ve komplikasyonları önlemede kritik öneme sahiptir.
6. Korunma: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (CYBE) korunma, PIH'nin önlenmesinde önemli bir faktördür. Kondom kullanımı, cinsel eğitim, düzenli sağlık kontrolü ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı aşılar, PIH riskini azaltabilir.
7. Psikososyal Etkiler: Pelvik İnflamatuar Hastalık, sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda psikososyal sağlığı da etkileyebilir. Hastalık, cinsel ilişki sırasında yaşanan ağrı, kısırlık endişeleri ve diğer belirtilerle ilişkili olarak stres, anksiyete ve depresyona neden olabilir. Bu nedenle, hastaların psikososyal ihtiyaçlarına da dikkat edilmelidir.
8. Sonuç: Pelvik İnflamatuar Hastalık, kadın üreme sağlığını etkileyen önemli bir durumdur. Erken tanı ve etkili tedavi, hastalığın ilerlemesini önleyebilir ve komplikasyonları azaltabilir. Ancak, korunma ve bilinçli cinsel sağlık uygulamaları, PIH'nin ortaya çıkma riskini önemli ölçüde azaltabilir. Hastaların doktorlarıyla düzenli iletişimde olmaları, belirtileri hemen rapor etmeleri ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmaları, PIH ile mücadelede önemli adımlardır.
Gelen sorular: Rahim, yumurtalık ve tüplerin iltihap hastalığı yani tıbbi adıyla pelvik inflamatuar hastalık kısırlığa neden olabilir mi?, Rahim, yumurtalık ve tüplerin iltihap hastalığı yani tıbbi adıyla pelvik inflamatuar hastalık nasıl tedavi edilir?, Tuboovarian apse tehlikeli midir?
